Staat begint rechtszaak tegen bedrijf Van Lienden om mondkapjesdeal
De Nederlandse staat daagt het bedrijf Relief Goods Alliance (RGA) van Sywert van Lienden voor de rechter vanwege de omstreden mondkapjesdeal. Demissionair minister Conny Helder voor Langdurige Zorg meldt in een Kamerbrief dat ze daartoe besloten heeft na een advies van de landsadvocaat. Met de civiele procedure wil ze de rechten van de Staat veiligstellen, schrijft ze. Helder kan in verband met het procesbelang niet ingaan op de inhoud van de dagvaarding.
Van Lienden wist aan het begin van de coronapandemie een grote deal los te peuteren bij het ministerie van Volksgezondheid (VWS). In die periode was er wereldwijd een groot tekort aan persoonlijke beschermingsmiddelen, vooral mondkapjes. Hij leverde tientallen miljoenen mondkapjes waarmee 100 miljoen euro was gemoeid. Hoewel dat zonder winstoogmerk zou zijn, verdienden Van Lienden en zijn zakenpartners er ongeveer 30 miljoen euro aan. Toen dat uitkwam ontstond grote maatschappelijke en politieke ophef. Van Lienden was destijds een televisiepersoonlijkheid en lid van het CDA.
Deze deal en ook de inkoop door andere aanbieders van spullen aan VWS is later onderzocht door twee onderzoeksbureaus, Deloitte en Ebben. Deze onderzoeken hebben ook meer dan 10 miljoen euro aan belastinggeld gekost. Uit de rapporten kwam naar voren dat meerdere leveranciers forse winsten hebben gemaakt tijdens de coronacrisis en ook dat VWS en het Landelijk Consortium Hulpmiddelen de hoge winstmarges geen belemmering vonden om contracten af te sluiten.
Helder noemde die hoge marges eerder „onwenselijk en ethisch onverantwoord”. Ze gaf in een Kamerbrief in juni aan dat ze het liefst de schade die de Staat heeft geleden, wilde terugvorderen bij Van Lienden. De landsadvocaat heeft haar nu geadviseerd „om ten aanzien van de transacties met RGA” een dagvaarding uit te brengen namens de Staat. Er wordt nog gekeken of ook andere aanbieders voor de rechter worden gedaagd.
Van Lienden laat weten dat wat hem betreft de inhoud van de dagvaarding openbaar gemaakt kan worden. „Door de dagvaarding openbaar te maken, kan iedereen (maar vooral de Tweede Kamer) deze tekst vergelijken met de resultaten van uitgevoerde onderzoeken, Kamerbrieven, debatten, interviews, verklaringen, verhoren, gesprekken en alle andere uitingen van het ministerie en betrokkenen”, schrijft hij op X.
De civiele procedure tegen RGA staat los van een strafrechtelijk onderzoek van het Openbaar Ministerie naar Van Lienden en zijn zakenpartners. Helder heeft de twee onderzoeksrapporten al eerder overgedragen aan het OM.
