Het zit erop. Na vijf jaar heeft Pieter van Dijk zijn project om alle orgelwerken van Bach op cd te zetten afgerond. Het monumentale product biedt 28 uur en 11 minuten luisterplezier op 21 cd’s.

Op het laatste, tiende album brengt Van Dijk met drie cd’s alternatieve versies van een aantal Bachwerken die eerder op de eerste negen dubbel-cd’s zijn uitgekomen. Daarnaast speelt hij enkele werken die nog niet eerder aan bod waren gekomen.

Hoofdbestanddeel van dit laatste album vormen de vroege versies van de Achtzehn Leipziger Choräle, die bewaard zijn in het handschrift P 802 van Bachs leerlingen Johann Tobias en Johann Ludwig Krebs en van Johann Gottfried Walther. Deze achttien Leipziger Choräle werden waarschijnlijk tussen 1714 en 1717 gekopieerd. Ze zijn verspreid in het handschrift P 802 opgenomen.

Lees ook

Pieter van Dijk brengt een Alkmaarse Bach

Van het Pièce d’Orgue G-dur, BWV 572 horen we een alternatieve versie en van de Canzona d-moll, BWV 588 en de Passacaglia c-moll, BWV 582 een late versie. Een bijzondere versie is Praeludium, Adagio, Trio, Tutti et Fuga B-dur, BWV 545b, getransponeerd naar Bes groot, bewaard in een Engels handschrift van Benjamin Cooke. De ontbrekende maten van de Fantasie C-dur, BWV 573 completeerde Wim Diepenhorst en de Hamburgse Katharinen-organist Andreas Fischer vervaardigde een heuse Tripelfuga van het fugafragment c-moll, BWV 562a. Tot slot bevat deel 10 enkele werken waarvan soms wordt betwijfeld of ze wel van Bach stammen. Niettemin zijn ze het beluisteren alleszins waard.

De eerste cd en voor een deel de tweede van het laatste album zijn opgenomen op het instrument dat Joachim Wagner in 1739/1741 bouwde voor de Nidaros Domkirke in Trondheim, Noorwegen. Het werd in 1993/1994 gerestaureerd c.q. gereconstrueerd door Jürgen Ahrend. Ahrend heeft er zijn eigen zeer herkenbare stempel op gedrukt. De rest van het tiende album vult de Alkmaarse stadsorganist op zijn onvolprezen Van Hagerbeer/Schnitgerorgel in de Grote Kerk.

Pieter van Dijk is niet de eerste die alle orgelwerken van Bach op cd zette. Om een enkeling te noemen: Kooiman, Koopman, Beekman, Van Oortmerssen en Ardesch gingen hem voor. Daarbij is het altijd weer de vraag wat dit project van Van Dijk toevoegt aan de schitterende Bach-vertolkingen van die hem voorgingen. Die van Beekman staat te boek als zo safe als de Bank van Engeland. Van Oortmerssen zocht het meer in de details. Ardesch is meer van deze tijd: bezonken, robuust en expressief. Pieter van Dijk drukt weer zijn eigen stempel op Bach: beheerste, strakke tempi en uitgekiende registraties. Hoewel zijn spel vaak levendig is, bekruipt me soms het gevoel: is het allemaal niet wat te strak? Niettemin dwingt zijn Bachintegrale respect af. Alle werken worden uitstekend toegelicht en de registraties in het tekstboekje vermeld. Ik neem voor Pieter van Dijk m’n pet af.

Bach – Complete Organ Works – Alternative versions – Pieter van Dijk; DMP-records (DVH 140448); 3-cd; € 40,-; meer informatie: dmp-records.nl