De koning zei donderdagmiddag dat hij zich heel goed kan voorstellen „dat het nieuws grote impact heeft, veel emoties oproept, met name bij de Joodse gemeenschap. Maar ik ben ervan overtuigd dat we het verleden onder ogen moeten zien, ook de minder mooie gedeeltes van het verleden”.

Daarom heeft de koning besloten het archief tot 6 september 1948 vrij te geven, zo werd eerder al bekendgemaakt door het Koninklijk Huis. „Ik heb zelf ook de mogelijkheid dingen uit het archief te halen, maar ik heb besloten dat niet te doen. Ik vind dat het hele archief zo transparant mogelijk beschikbaar moet zijn, voor de geschiedschrijving”, aldus de koning.

Het CIDI, een belangrijke stem van de Joodse gemeenschap in Nederland, meldde eerder deze week te willen dat de regering een onderzoek instelt naar het oorlogsverleden van prins Bernhard. Mark Rutte gaf daarna aan een door de overheid geleid onderzoek naar het verleden van prins Bernhard bij de partij van Adolf Hitler niet nodig te vinden. Alle benodigde informatie is namelijk openbaar, redeneerde de demissionair premier, en het is aan historici om hier onderzoek naar te doen.

Mestrum zegt echter dat het toch goed zou zijn als de regering wel opdracht geeft voor zo’n onderzoek. „We willen uiteindelijk komen tot feitelijke geschiedschrijving. We willen als samenleving staan voor vertrouwen in de overheid en het koningshuis. Daarom zou het goed zijn als de overheid streeft naar transparantie en een onderzoeksopdracht geeft aan een instituut als het NIOD.”

De Tweede Wereldoorlog en de holocaust zijn enorme zwarte bladzijden in de geschiedenis, geeft de CIDI-directeur verder aan. „We moeten leren van die geschiedenis. Het heeft laten zien waar antisemitisme toe kan leiden, en dat mag nooit meer gebeuren. Dat is waarom wij hier voor pleiten.”