Expert Mariana Katzarova stelt in haar eerste rapport dat de situatie in de afgelopen twee decennia al was verslechterd en dat het alleen maar erger is geworden. Ze meldt dat de Russische autoriteiten de „vrijheden van vereniging, vreedzame vergadering en meningsuiting, zowel online als offline, ernstig hebben ingeperkt”. Ze ondermijnen ook de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht en de garanties voor een eerlijk proces.

Volgens Katzarova wordt nieuwe wetgeving gebruikt om „het maatschappelijk middenveld de mond te snoeren” en mensenrechtenactivisten en anderen die zich tegen de oorlog keren te straffen. Ze stelt dat critici massaal het doelwit zijn van willekeurige arrestaties en dat de gevangenen de dood riskeren door „het aanhoudende gebruik van marteling en mishandeling”. „De vaak gewelddadige handhaving” van wetten en regels treffen volgens de expert onder meer maatschappelijke organisaties en onafhankelijke media.

Katzarova is de eerste speciaal rapporteur van de Verenigde Naties die zich bezighoudt met de mensenrechten in Rusland. Ze werd aangesteld door de VN-Mensenrechtenraad, nadat die vorig jaar had ingestemd met het monitoren van de mensenrechtensituatie in Rusland. Katzarova presenteert haar rapport deze week in de Mensenrechtenraad. Rusland is tegen het onderzoek en maakte eerder bekend niet mee te werken.