Circa 120 volgeladen bootjes brachten alleen dinsdag al een recordaantal van 5000 Afrikanen naar Lampedusa. Daarmee kwam het aantal migranten op het eiland op 7000 kwam, 1000 meer dan de inwoners die het eiland telt. Lampedusa is daarmee totaal overbelast.

Het opvangcentrum op het eiland, dat normaal plaats biedt aan ten hoogste 400 gasten, is veranderd in een bomvol openlucht lazaret, verstoken van elementaire hygiënische voorzieningen. Op de kade, waar honderden personen opeengepakt staan te wachten om te worden overbracht naar het centrum, kwam het al tot rellen toen een deel van hem probeerde om de haven uit te vluchten. De politie dwong hem terug te gaan.

Veerboten varen af en aan naar het vasteland om het eiland te ontlasten, maar kunnen de stroom niet aan. Filippo Mannino, de burgemeester van Lampedusa, lanceerde een wanhopige oproep aan Rome en Brussel om schepen te sturen waarop de migranten buitengaats kunnen worden opgevangen.

Op zijn beurt drong VN-secretaris-generaal Antonio Guterres er bij de EU-lidstaten op aan om eindelijk Italië te hulp te komen.

Herverdeling

De huidige migratiegolf heeft een dubbele oorzaak. Het is mooi weer in het Middellandse Zeegebied en de zee in de Straat van Sicilië is vrijwel vlak. Ook haastig in elkaar gelaste ijzeren bootjes kunnen daardoor de oversteek van Tunesië naar Lampedusa maken.

Daarnaast heerst in Tunesië een politiek-economische chaos, waarvan vooral zwarte immigranten het slachtoffer zijn. President Kais Saied bestempelde hen als volksvreemde elementen met als gevolg dat zij worden gemarginaliseerd en bedreigd. Het overgrote deel van de migranten uit Tunesië is afkomstig uit landen ten zuiden van de Sahara.

Met dezelfde Saied heeft de EU twee maanden geleden een akkoord gesloten in de hoop om zo de migranten binnen Tunesië te houden, maar tot nu toe is daar dus geen sprake van.

Sinds begin 2023 zijn circa 125.000 migranten in Zuid-Italië ontscheept, tweemaal zo veel als vorig jaar in dezelfde periode. Daarmee worden de huidige regeringspartijen, voor wie ”nulmigratie” een van hun voornaamste programmapunten was, danig in de verlegenheid gebracht.

De regering van premier Giorgia Meloni legt de verantwoordelijkheid in de eerste plaats bij Europa, dat nog niet veel heeft gedaan om tot een herverdeling te komen. Meloni zelf heeft geprobeerd om haar politieke geestverwanten in Budapest en Warschau tot medewerking te bewegen, maar vergeefs. Tegelijk hebben Frankrijk en Duitsland het akkoord opgezegd op grond waarvan zij een deel van de migranten uit Italië zouden overnemen omdat Italië zou weigeren om migranten terug te nemen, die via Italië zijn binnengekomen. Tenslotte zou ook de Italiaanse eurocommissaris Paolo Gentiloni te weinig te doen om zijn land te helpen.

Complot

Terwijl Meloni blijft pleiten voor samenwerking met de landen van herkomst, gaat vicepremier Matteo Salvini al veel verder. In een gesprek met de buitenlandse pers sprak hij woensdag van een „oorlogssituatie”. Patrouilles in de Noord-Afrikaanse territoriale wateren en het terugslepen van schepen met migranten zijn wat hem betreft noodzakelijk.

Ook suggereerde hij dat de migrantenstroom het resultaat zou zijn van een anti-Italiaans complot. Volgens de leider van de politieke partij Lega is er niet alleen sprake van georganiseerde mensensmokkel, maar ook van „een plan en financiering, gericht tegen een regering die lastig wordt geacht”. Wie erachter zou zitten, zei Salvini niet, maar de inlichtingendiensten zijn al aan het werk, kondigde hij strijdbaar aan.