Ze zou vooral moeten bekijken waar afgewezen asielzoekers zijn gebleven die volgens de gegevens van de overheid zijn verwijderd, maar ons land niet hebben verlaten.

Dat stelt de Adviescommissie voor Vreemdelingenzaken (ACVZ) in een woensdag verschenen advies aan Verdonk over het terugkeerbeleid. De commissie vindt het onaanvaardbaar dat van veel asielzoekers die de opvang moeten verlaten, niet bekend is of ze daadwerkelijk uit ons land vertrekken. Het is mogelijk dat velen van hen hier blijven. Ze hebben dan vaak geen geldige reispapieren en te weinig geld.

Om het terugkeerbeleid effectiever te kunnen uitvoeren, moet de overheid volgens de ACVZ inzicht krijgen in de omvang en samenstelling van de groep illegale vreemdelingen en de kosten die de illegaliteit met zich meebrengt. Volgens de meest recente schattingen zijn er tussen de 125.000 en 225.000 illegalen in Nederland. De meesten wonen waarschijnlijk in de grote steden.

De commissie vindt de huidige maatregelen om te voorkomen dat illegalen aan werk en onderdak komen, onvoldoende. De overheid moet werkgevers die illegalen in dienst hebben en huisjesmelkers nog harder aanpakken door meer te controleren en de straffen verder te verhogen. De huidige aanpak is voor de betrokkenen, waaronder veel vaak illegaal opererende uitzendbureaus, nog niet afschrikwekkend genoeg, constateert de ACVZ.

Verdonk zou ook moeten onderzoeken of in de toekomst niet beter één organisatie zich uitsluitend kan bezighouden met de terugkeer van illegale vreemdelingen naar hun land van herkomst of naar elders. Op dit moment is zo’n reorganisatie volgens de commissie niet raadzaam, maar het kan grote voordelen hebben om alle activiteiten onder één dak onder te brengen.

De ACVZ ziet voor de Internationale Organisatie voor Migratie (IOM) een nieuwe rol weggelegd. De organisatie biedt al jarenlang hulp aan asielzoekers en illegalen die vrijwillig uit Nederland vertrekken. Daarnaast zou de IOM volgens de commissie kunnen optreden als een makelaar door kleinschalige terugkeerprojecten van maatschappelijke organisaties te begeleiden en te financieren.