De straffen die de rechter de leiding van de Proud Boys en van de Oath Keepers oplegde zijn niet mals. De twee milities speelden een belangrijke rol in de bestorming van het Capitool op 6 januari 2021. Tarrio kreeg dinsdag 22 jaar. De leider van de Oath Keepers, Stewart Rhodes, is veroordeeld tot 18 jaar cel. Andere leiders moeten straffen tussen de 10 en 18 jaar uitzitten.

Weliswaar zijn de straffen in alle gevallen lager uitgevallen dan de openbaar aanklager eiste. Tegen Tarrio was bijvoorbeeld 33 jaar geëist. De rechter haalde daar een derde van af. Maar desondanks is de straf nog hoog. Rechter Timothy Kelly noemde Tarrio „de ultieme leider van de samenzwering”.

In de achterliggende tweeënhalf jaar klaagde justitie 1133 mensen aan. Dat resulteerde vooralsnog in 790 veroordelingen en slechts één vrijspraak. In de meeste gevallen zijn celstraffen tussen een maand en een jaar opgelegd; in enkele gevallen een boete. Met de stevige straffen voor de leiders van de twee milities maakt de rechter duidelijk dat die twee „bendes” een hoofdrol speelden bij de bestorming van het Capitool.

Aanval

Rechter Kelly vindt de hoge celstraffen gerechtvaardigd omdat bij de Capitoolrellen de „voorheen ononderbroken traditie van vreedzame machtsoverdracht” is doorbroken en „het tijd en moeite gaat kosten om die traditie te herstellen”. De veroordeling is volgens hem een krachtig signaal „dat een aanval op de democratie” zich in Amerika nooit meer mag herhalen.

In de vonnissen voerde de rechter aan dat de Capitoolrellen een weloverwogen, vooraf bedachte actie waren en geen uit de hand gelopen demonstratie, zoals verschillende deelnemers steeds betogen. Zo wees de rechter erop dat Tarrio in de aanloop naar 6 januari 2021 een „ministerie van zelfverdediging” oprichtte. Dat moest leiding geven aan een groep „volgzame leden die bereid waren geweld te gebruiken”. De leden kregen de opdracht „onopvallende kleding en beschermende uitrusting te dragen”. In de aanklacht werd ook gewezen op een document van de leiding van de Proud Boys waarin stond dat ze de vrijheidsstrijd van 1776, het jaar van de Onafhankelijkheidsverklaring, wilden herhalen „met als doel de regering ertoe te brengen de verkiezingsresultaten ongedaan te maken”.

Tijdens de rechtszaken tegen de kopstukken van de twee milities zeiden deze zonder uitzondering spijt te hebben van hun daden. Sommigen deden dat zelfs met een gebroken stem en tranen in de ogen. Tarrio zelf bood in zijn laatste woord aan de wetshandhavers de inwoners van Washington DC en leden van het Congres zijn excuses aan. Hij noemde de betreffende 6 januari een „nationale schande”, maar voegde eraan toe dat het veranderen van de verkiezingsuitslag niet zijn doel was geweest.

Ethan Nordean, de directe assistent van Tarrio, noemde kort voor zijn veroordeling tot achttien jaar cel, de gebeurtenissen van 6 januari „een volslagen tragedie”. Zachary Rehl, die vijftien jaar de cel in moet, betuigde eveneens huilend zijn spijt dat hij „de leugens over de gestolen verkiezingen” geloofde.

V-teken

Rechter Kelly leek echter niet onder de indruk. Tegen Tarrio zei hij dat zijn spijtbetuiging tekortschoot. „Met excuses jegens de politie en bewakers gaat u voorbij aan het meest ernstige vergrijp.” Dat Kelly terecht zijn twijfels had, bleek na afloop van de rechtszaak toen Tarrio bij het verlaten van de zaal het V-teken maakte in de richting van aanhangers. Ook andere veroordeelde leiders toonden zich na de rechtszaak strijdbaar.

Voor de Amerikaanse justitie is de vraag of met deze veroordelingen het gevaar is geweken. Oren Segal, vicepresident van het Center on Extremism van de Anti-Defamation League, is daar niet positief over. Hij stelt dat de leiding van de twee milities weliswaar nu achter de tralies zit, maar het sentiment niet is uitgeroeid. „Extreemrechts raakt nu versplinterd, waardoor overal kleine groepen zelfstandig kunnen gaan opereren. Vooral via internet verbreiden zij hun gedachtegoed en rekruteren ze nieuwe volgelingen. Voor de veiligheidsdiensten zullen ze moeilijker te volgen zijn.”

Ook vreest Segal dat als Donald Trump eventueel herkozen wordt de veroordeelde relschoppers amnestie krijgen. „Dat zei hij al min of meer toe. Dan komen mensen vrij die vinden dat hen onrecht is aangedaan en die zullen vanuit frustratie nog feller zijn.”