Gemiddeld is de waterkwaliteit niet gestegen, terwijl dat wel uitdrukkelijk de bedoeling is. Ministers van landen waar de Rijn doorheen stroomt, spraken in 2020 af dat de lozingen van vervuilende stoffen in de Rijn in twintig jaar met 30 procent moet dalen. Dat komt erop neer dat de concentratie van ieder van die stoffen jaarlijks zeker 1,5 procent zou moeten afnemen. Dat lukte vorig jaar slechts met 35 van de 56 gemeten stoffen, becijfert RIWA-Rijn.

Een opvallende uitschieter uit industriële hoek is de stof HMMM. Die wordt onder meer gebruikt in autobanden en wordt de laatste jaren steeds vaker in het Rijnwater aangetroffen.

Dat de Rijn vervuild is, wil niet zeggen dat het water onbruikbaar is om uiteindelijk uit de kraan te laten stromen. Daar is alleen wel een flinke zuiveringsoperatie voor nodig. Volgens de waterbedrijven was die opgave in 2022 al met al groter dan een jaar daarvoor.

De streefwaarden die in 2020 werden vastgelegd, zijn gebaseerd op het uitgangspunt dat bedrijven „met eenvoudige natuurlijke zuiveringstechnieken schoon en gezond drinkwater kunnen produceren”. Dat punt is nog ver weg, waardoor in de waterzuivering veel meer energie moet worden gestoken.

Zo’n 60 procent van het drinkwater in Nederland wordt uit grondwater gehaald. De overige 40 procent komt uit oppervlaktewater, waaronder de Rijn. Omdat de vraag stijgt, verkennen drinkwaterbedrijven nieuwe winningslocaties langs de rivier. „De waterkwaliteit van de Rijn wordt daarmee nog belangrijker voor de Nederlandse drinkwatervoorziening dan hij altijd al was”, benadrukt RIWA-Rijn.

Om het water schoner te maken, ziet de organisatie diverse mogelijkheden. Overheden kunnen vergunningen van fabrieken aanscherpen. Ook ziekenhuizen kunnen maatregelen nemen om te voorkomen dat medicijnresten naar het riool gaan en uiteindelijk in de rivier komen. Zo kunnen zogeheten contrastmiddelen goed worden opgevangen in plaszakken. „Een aantal ziekenhuizen in Nederland is daar al mee begonnen.”