„1. Doe aan bewustwording.

Weet wat RTS (religieustrauma­syndroom, red.) is en hoe het kan ontstaan. Luister naar slachtoffers en verdiep je in het syndroom.

2. Zorg voor een Bijbelse visie op leiderschap.

Wees alert wanneer leiders lijden aan een zogenoemd messiascomplex of als gemeenteleden voorgangers op een voetstuk plaatsen. Het is gevaarlijk als leiderschap piramidevormig, dominant en autoritair is ingericht, waarbij onderwijs, leiding en invloed altijd van de persoon of personen aan de top komen en gemeenteleden zich zonder tegenspraak moeten onderwerpen. Christus is het Hoofd van de gemeente. Bijbels leiderschap is dienend leiderschap in wederzijds dienstbetoon (zie bijvoorbeeld Efeze 4:16 en 1 Petrus 4:10-11).

3. Werk aan een gezond geestelijk klimaat in de gemeente.

Laat er ruimte zijn voor onderlinge communicatie. Besef hoe beperkt mensen zijn en hoe allesomvattend God is. Dat bewaart voor grote uitspraken en autoritaire houdingen. Dat geeft oog voor elkaar, ruimte om te luisteren naar elkaar en het verwoorden van gevoelens onder elkaar.

4. Maak onderscheid in wat van mensen is en wat van God is.

Als de Bijbel wordt geïnterpreteerd door de bril van menselijke geschriften of als er een absolute waarheidsclaim wordt toegekend aan iemands bevindelijke ervaringen, bevindt de kerk zich in de gevarenzone. Als daarbij andere zienswijzen op voorhand niet worden getolereerd, ligt het gevaar van manipulatie op de loer. Want in een gezonde religieuze gemeenschap staat men altijd open voor de toets van Gods Woord (zie bijvoorbeeld Handelingen 17:11).

5. Wees nederig.

Zelfingenomenheid en kerkelijke trots zijn een voedingsbodem voor een verkeerde omgang met elkaar. Het gevaar is aanwezig dat anderen verdacht gemaakt worden en aan mensen een gezonde leef- en denkruimte wordt ontnomen. Er kan een eigen groepscultuur ontstaan door het afzetten tegen anderen. Het gevaar is dan dat het meer gaat om het leven overeenkomstig de groepscultuur dan om het bouwen op Christus als het fundament.

Zowel persoonlijkheidsfactoren van het slachtoffer als omgevingsfactoren van de religieuze gemeenschap spelen een rol bij het ontstaan van RTS. Een Bijbelse omgang met elkaar kan RTS voorkomen. Dan kan het zijn dat mensen andere keuzes maken, maar daarbij toch niet negatief of verwond terugkijken op de periode dat ze bij een religieuze gemeenschap aangesloten waren.”

A.M.P.C. van Hartingsveldt-Moree schrijft in GezinsGids over RTS, waarbij mensen –veelal na vertrek– psychologische klachten ervaren binnen een religieuze groepering. „Het is belangrijk dat ook kerken in de gereformeerde gezindte zich bewust zijn van (…) RTS. Allereerst om te voorkomen dat er slachtoffers vallen, maar ook om te voorkomen dat kerken in een negatief licht worden geplaatst, want daar is de eer van God mee gemoeid.”