„De eerste twee dagen zocht ik telkens naar mijn telefoon omdat ik dacht dat ik hem kwijt was. Maar niet telkens op dat scherm kijken leverde uiteindelijk zoveel extra tijd op.” Lisette de Graaf (31) was het eindeloze gescrol op haar telefoon beu en besloot om haar telefoon een tijdje uit te zetten. „Ik was benieuwd of ik ook zonder zou kunnen.”

Ze is niet de enige die tijdens een vakantie behoefte had aan een zogenoemde digitale detox: even helemaal geen smartphone. Filosoof Hans Schnitzler doet sinds 2016 ieder jaar een experiment met zijn studenten, waarbij ze een week niet hun telefoon mogen gebruiken, en schreef hier een boek over. „In het eerste jaar moest ik studenten overtuigen om te participeren, maar als ik het experiment nu aankondig, zie ik vooral jonge mensen die graag mee willen doen.”

Anneloes de Munnik (23) doet sinds afgelopen maandag op haar vakantieadres een digitale detox. Ze noemt het fantastisch om even zonder telefoon te leven. Wel met haar eigen regels. „Ik heb mijn wifi uitstaan tot 6 uur ‘s avonds. Daarna zet ik hem even aan om kort te reageren op berichtjes die ik heb gekregen.”

De vakantie was ook voor haar de aanleiding om haar mobieletelefoongebruik aan banden te leggen. „Zelfs op vakantie heb ik nog de neiging om op de bank te ploffen en te scrollen. Ik wil niet op die manier geëntertaind worden door mijn telefoon, want dat is voor mij niet de reden om op vakantie te gaan. Nu vind ik de rust heerlijk.”

Hobby’s

Ook Lisette de Graaf brengt haar vakanties inmiddels het liefst zonder telefoon door. „Je hebt dan tijd om na te denken over wat er nog meer is in het leven. In het begin vroeg ik me af of ik eigenlijk wel hobby’s had. Dat vond ik wel gaaf om te ontdekken, dat je zoveel tijd overhoudt die je kunt spenderen aan dingen die je eigenlijk belangrijker vindt.”

Toch gaat digitaal detoxen uiteindelijk verder dan een paar dagen niet op je telefoon kijken, benadrukt Schnitzler. „Het is vooral een manier om te ontdekken hoe je je verhoudt tot je telefoon. Sta jij in dienst van het scherm, of staat dat scherm in dienst van jou?”

Nieuwe gewoontes

Hoe iemand zijn telefoon gebruikt, is volgens Schnitzler een kwestie van gewenning. „Als je dat patroon wilt veranderen, dus minder achter een scherm wilt zitten, dan zul je dat eerst moeten onderzoeken. Een experiment waarbij je een week niet je telefoon gebruikt, is dan meer een mogelijk startpunt om te kijken of je nieuwe gewoontes kunt aanleren die beter passen bij je leven.”

In een samenleving waar schermen voortdurend om ons heen zijn, is het niet altijd even makkelijk om schermloos te leven, merkt Lisette. „Mensen gaan ervan uit dat je altijd bereikbaar bent”, vertelt ze. „Ik had een uitnodiging voor een verjaardag gemist, omdat deze via WhatsApp werd verstuurd. Of ik kwam er pas later achter dat iemand in mijn omgeving zwanger was, omdat ik de aankondiging op Instagram niet had gezien.”

Toch wegen de voordelen zwaarder. Lisette: „Mijn stille tijd was zoveel rustiger zonder telefoon. Ook kon ik écht in gesprek gaan met iemand, zonder de neiging te voelen om even snel mijn berichten te lezen.”

Wat mis ik nu eigenlijk, vroeg Anneloes zich af. „Vroeger konden ze ook makkelijk overleven als ze elkaar vier maanden niet spraken, waarom moet ik dan nu per se weten dat de buurvrouw is bevallen?”

Goede voorbereiding

Voor een digitale detox is een goede voorbereiding van belang. „Probeer na te gaan wat je die week gaat doen en verzin alternatieven voor activiteiten waar je normaal gesproken internet voor nodig hebt”, adviseert Schnitzler. „Informeer je omgeving dat je minder goed bereikbaar bent en probeer ook een paar mensen te vinden die samen de detox willen doen. Houd een logboek bij, en noteer je gevoelens en indrukken.”

Begin heel basic, raadt Anneloes op haar beurt aan. „Plan tijdsblokken in wanneer je wel en niet je telefoon gebruikt. Dat is heel toegankelijk. En blijf vooral nuchter: je hoeft niet per se altijd alles te volgen van een ander.”