De technologie kan de hoge werkdruk van radiologen omlaag brengen. De studie vormt het nieuwste bewijs dat kunstmatige intelligentie (AI) het werk van radiologen kan aanvullen of deels vervangen. Ruim 80.000 vrouwen deden mee aan het onderzoek. De software, gemaakt door het Nederlandse bedrijf ScreenPoint en getraind op honderdduizenden borstscans, signaleerde vaker borstkanker dan radiologen, zonder daarbij vaker vals alarm te slaan. Hoe eerder artsen een tumor vinden, hoe beter de levensverwachting is voor de patiënt.

Alleen al in Nederland nemen jaarlijks ruim 800.000 vrouwen deel aan bevolkingsonderzoeken naar borstkanker. Twee radiologen zoeken in zogeheten mammogrammen onafhankelijk van elkaar naar afwijkingen die op kanker kunnen wijzen. De beroepsgroep kampt met hoge werkdruk, onder meer door vergrijzing. AI kan helpen die te verlichten.

Tijdens het onderzoek bekeek een AI-programma de helft van alle mammogrammen van het bevolkingsonderzoek. Daarna gaf het programma op een schaal van één tot tien een schatting van het risico op borstkanker. Eén radioloog checkte scans met een risico van één tot negen, de scans met het hoogste risiconiveau werden zoals gebruikelijk door twee radiologen bekeken.

Het gebruik van AI leverde per duizend vrouwen één extra signalement van kanker op vergeleken met de blik van alleen mensen. Ten opzichte van een Nederlands bevolkingsonderzoek gaat het dan om jaarlijks honderden vrouwen extra. Bovendien kan het gebruik van AI de tijd bijna halveren dat artsen naar scans kijken.

Risico is wel dat radiologen lakser worden door het gebruik van AI naarmate ze meer leunen op het oordeel van kunstmatige intelligentie, zegt Bram van Ginneken, hoogleraar medische beeldanalyse aan de Radboud Universiteit Nijmegen –niet betrokken bij het Zweedse onderzoek– tegen de Volkskrant. „Ook wordt het moeilijker om bij een fout scherp te krijgen wie er precies verantwoordelijk is.”

Deze en andere zorgen leiden ertoe dat Nederlandse ziekenhuizen de technologie voorlopig nog niet inzetten bij de borstkankerscreening. Van Ginneken vindt de voordelen echter zo groot dat hij de afwachtende houding tegenover de krant „ethisch onverantwoord” noemt.