Commissie over UvA: geen onvrije cultuur, wel zorgen
Bij de Faculteit der Maatschappij- en Gedragswetenschappen van de Universiteit van Amsterdam (UvA) is „geen sprake van een onvrije cultuur of ernstige institutionele misstanden die een bedreiging vormen voor de academische vrijheid en de kwaliteit van het onderwijs en onderzoek”. Dat zegt de externe commissie Stolker. Deze werd ingesteld na een melding van docent sociale wetenschappen Laurens Buijs. Toch heeft de commissie wel degelijk zorgen.
Buijs werd op non-actief gezet na bepaalde uitingen, waarbij hij zich dreigend zou hebben opgesteld. Hij mengde zich vaak in discussies over genderdiversiteit. Zo noemde hij het non-binair zijn „een lege hype”. Hij stelde ook dat hij als klokkenluider heeft aangekaart dat de academische vrijheid wordt bedreigd door een ‘woke-cultuur’.
De commissie heeft gelet op tekenen dat mensen zich „niet vrij voelen om zich uit te spreken, ideeën te opperen, informatie en kennis te delen, en te leren”. Ze heeft „zo’n onvrije cultuur niet aangetroffen”. De commissie heeft ook onderzocht of Buijs zelf op ontoelaatbare wijze structureel in zijn academische vrijheid is beperkt of zelfs werd buitengesloten. Ook daarvoor zijn geen aanwijzingen, aldus het rapport Krachtig en Kwetsbaar.
Zorgen heeft de commissie echter zeker, want „academische vrijheid is in de praktijk niet vanzelfsprekend”. Het gezelschap zegt zich zorgen te maken over „de toenemende grimmigheid van het maatschappelijke debat, politieke inmenging, sociale uitsluiting en keuzevrijheid voor wetenschappers over samenwerking”.
„Het actief bewaken en bevorderen van de academische vrijheid en de institutionele autonomie is een urgente opdracht voor universiteiten”, waarschuwt de commissie dan ook. Als een van de aanbevelingen raadt ze aan „weg te blijven bij woke/anti-woke gevechten”. Ze zegt dat het een belangrijke opdracht van de universiteit is om „medewerkers en studenten met afwijkende opvattingen en perspectieven niet uit te sluiten en dat het lef vergt om tegen de stroom in te gaan”.
Rector magnificus Peter-Paul Verbeek wil meteen met de raadgevingen aan de slag: „De polarisatie in de samenleving is ook binnen universiteiten een steeds grotere rol gaan spelen, de UvA incluis. Dat plaatst ons voor de gezamenlijke opgave om zelfcensuur en intolerantie te voorkomen.”
De commissie werd gevormd door Carel Stolker, voormalig rector magnificus van de Universiteit Leiden, Janka Stoker, hoogleraar in Groningen, en Berteke Waaldijk, hoogleraar in Utrecht.