Het bezoek stond in het teken van de mogelijke toetreding van Bulgarije tot de Europese Unie, in 2007.

Belder sprak met onder anderen ds. P. Oprenov, predikant van de Eerste Baptistenkerk van Sofia. Deze „behoorlijk grote gemeente” heeft allerlei hulpverleningsprojecten opgezet. Stichting De barmhartige Samaritaan coördineert deze projecten. De stichting is afhankelijk van Amerikaanse en Britse donors, maar ook van de Nederlandse stichting Kom Over En Help (KOEH).

Op velerlei wijze ondervindt de baptistengemeente tegenwerking van de kant van de overheid, aldus Belder. „Ds. Oprenov vertelde me bijvoorbeeld dat hulpgoederen die vanuit het buitenland het land inkomen, altijd via het Bulgaarse Rode Kruis moeten worden gedistribueerd. Dat levert veel vertraging op. De hulpverlening wordt getraineerd.”

De baptistenpredikant meldde hem verder dat alle Bulgaarse kerken 5 procent van hun financiële inkomsten moeten afstaan aan de overheid. „Maar eind vorig jaar heeft de minister van Financiën de Bulgaars-Orthodoxe Kerk hiervan gevrijwaard. Zij hoeft die 5 procent dus niet te betalen, de protestantse kerken in het land wel. En dat terwijl Bulgarije officieel vrijheid van godsdienst kent en gelijke behandeling.”

Ook uit de structurele hulp die de protestantse kerken willen bieden, probeert de overheid een slaatje te slaan, constateert Belder. „KOEH wil meehelpen aan het bouwen van weeshuizen en het bestrijden van armoede en werkloosheid, onder meer door het opstarten van vakopleidingen. De Eerste Baptistenkerk krijgt nu een gebouw met vijf verdiepingen: een grotere kerk, maar ook ruimte voor medische zorg, jeugdonderwijs, gaarkeukens, computerruimten. Dat kost bij elkaar 1,4 miljoen euro.

Het probleem is dat de gemeente hierover 20 procent BTW moet betalen. Plus die 5 procent maakt dit dat deze kerk, maar dat geldt ook voor de andere protestantse kerken, zo’n 25 procent van de inkomsten aan de overheid moet afstaan. En dat terwijl de kerken er vaak alleen maar op uit zijn om de situatie in het land te verbeteren. Ze worden dus dubbel fiscaal belast.”

De afgelopen dagen sprak de delegatie met onder anderen vertegenwoordigers van de Europese Commissie, met Gonsalves van de Nederlandse ambassade in Bulgarije, met de premier van Bulgarije (vooral bekend als koning Simeon) en met verschillende vice-premiers. Belder: „En ik kan echt zeggen dat zij de problemen onderkennen. Ik heb bijvoorbeeld overleg gehad met de minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Christina Christova. Zij zei ons dat zodra de protestantse kerken maar iets van tegenwerking ondervinden, ze haar kunnen bellen.”

Er zijn in dat opzicht nog heel wat concrete problemen te melden, aldus de europarlementariër. „De Bulgaars-Orthodoxe Kerk krijgt bijvoorbeeld alle ruimte om pastorale zorg te bieden in gevangenissen, scholen, noem maar op. De protestantse kerken niet. Wij vinden dat zij die ruimte proportioneel ook moeten krijgen. Nog iets: een protestantse basisschool in Sofia krijgt tot op heden geen erkenning. En vragen de protestantse kerken om op hervormingsdag een paar minuten zendtijd te krijgen, dan kan dat niet. Zendtijd is slechts voorbehouden aan de Orthodoxe Kerk.”

Mochten deze problemen voor 2007 niet zijn opgelost, dan bestaat de mogelijkheid Bulgarije vooralsnog niet toe te laten tot de EU. „Maar we hebben deze dagen bij de autoriteiten een open oor gevonden”, zegt Belder. „De protestantse kerken lijken op hun steun te kunnen rekenen. We wachten nu af of dit inderdaad wordt gevolgd door daden. Zo niet, dan zullen we de Europese Commissie daarop aanspreken.”