Schouten stelt vast dat de huidige Participatiewet sinds de invoering in 2015 meerdere keren is aangepast en daardoor steeds ingewikkelder is geworden. Er is bovendien „niet altijd voldoende oog voor individuele omstandigheden en ongewenste neveneffecten (hardheden) van wetgeving.”

Het kabinet kwam vorig jaar al met twintig maatregelen om snel de scherpe kantjes voor bijstandsgerechtigden eraf te halen. Maar voor de langere termijn is een bredere herziening nodig, aldus Schouten.

De vernieuwde Participatiewet moet als het aan Schouten ligt meer rekening houden met verschillen tussen mensen en de mogelijkheden die zij hebben om te werken of anderszins bij te dragen aan de maatschappij. Ook in de handhaving moet er meer oog komen voor wat mensen wel en niet weten en kunnen.

Daarnaast moet de wet eenvoudiger en begrijpelijker worden en beter aansluiten op andere wetten in het sociale domein. Verschillende wetgeving zit elkaar nu te veel in de weg, constateert Schouten. Dat wil ze aanpakken. Woensdag praat de minister met de Tweede Kamer over de Participatiewet.

Naast de verbouwing van de Participatiewet gaat Schouten in gesprek met onder meer gemeenten en bijstandsgerechtigden over hoe de dienstverlening kan worden versterkt. „Het gaat erom dat professionals oog en aandacht hebben voor de moeilijke situaties waarin mensen zich kunnen bevinden”, schrijft de minister. Zij moeten leren herkennen wanneer maatwerk kan en moet worden toegepast.

Na de ministerraad is daarnaast bekendgemaakt dat het kabinet de noodzaak onderschrijft om de sociale zekerheid als geheel eenvoudiger te maken. Met deze boodschap kwamen ambtenaren van verschillende ministeries die het stelsel op verzoek van het kabinet tegen het licht hebben gehouden. Vooral mensen die met verschillende regelingen te maken hebben, ervaren stress omdat het stelsel te ingewikkeld is geworden.

Het kabinet benadrukt wel dat een stelselherziening „niet makkelijk” is en tijd kost. Er komt wel een overheidsbreed programma om regelingen voor inkomensondersteuning te vereenvoudigen. Het kabinet gaat daarin samenwerken met uitvoeringsinstanties en gemeenten om plannen uit te werken voor de langere termijn. Ook moeten alvast knelpunten worden aangepakt die ontstaan wanneer verschillende regelingen met elkaar botsen.