Het verlangen van dr. R. van Kooten om een compleet handboek over preekkunde te schrijven, werd na zijn aanstelling in 2005 als docent homiletiek en ethiek aan het Hersteld Hervormd Seminarie (HHS) „steeds sterker”. Vrijdagavond was het zover. René Heij, uitgever bij De Banier, overhandigde hem en de twee andere redactieleden, dr. A. Baars en dr. J. Hoek, de eerste band van het driedelig handboek homiletiek. Zo’n honderd belangstellenden woonden de boekpresentatie in de hersteld hervormde Victorkerk in Apeldoorn bij.

Lees ook

Dr. Van Kooten: Preken is niets anders dan de Schrift laten spreken

Verwachtingsvol

„Het levenswerk van dr. Baars, dr. Hoek en dr. Van Kooten laat zien dat de prediking nooit overschat kan worden. Een predikant dient te beseffen dat hij verantwoording af moet leggen van zijn preken als hij voor de rechterstoel van God staat”, reageert ds. D.H.J. Folkers, hersteld hervormd predikant in Abbenbroek, op het nieuwe handboek.

Drie jonge voorgangers geven tijdens de presentatie een reactie op het –ruim achthonderd pagina’s tellend– boekwerk. Ds. Folkers: „Het boek doet een appel op de nieuwe generatie predikers: predik het Woord. En het roept de ambtsdragers op om de focus in de gemeente vooral op de prediking te leggen. Luister eerst naar zijn prediking als je een predikant wilt beroepen. Stimuleer de voorganger om te studeren. Het handboek is ook aan de hele gemeente van Christus gericht. Zij mogen met recht verwachtingsvol komen luisteren naar de preek.”

Volgens de predikant doet het handboek steeds de oproep om de tekst te laten spreken. „Is zo’n aansporing wel nodig in de gereformeerde traditie waar, historisch gezien, een grote nadruk ligt op de verkondiging van het Woord? Een kerkenraad uit de bevindelijk gereformeerde hoek gaf een werkplan aan een beroepen kandidaat waarin stond dat hij zes uur zou krijgen om zijn preek te houden en voor te bereiden. Zes uur: dan is het duidelijk dat de prediking geen prioriteit heeft voor de betreffende kerkenraad”, aldus ds. Folkers. „Geloven we nog wel dat een goede prediking bijdraagt aan de geestelijke groei en opbouw van de gemeente?”

Moed

Ds. H.C. Bezemer, christelijk gereformeerd predikant in Culemborg, werd door het lezen van het boek herinnerd aan zijn bevestigingsdienst. „Je knielt dan letterlijk onder het Woord. Dat beogen deze achthonderd pagina’s ook. Niet een thema of agenda moet de verkondiging bepalen, maar de tekst. Dat behoedt de predikant ervoor om het startpunt te nemen in de mens of in zijn eigen voorkeuren. Er is echter wel moed voor nodig om de stem van de Ander te zijn.”

Ds. J.W. Verboom, predikant van de hervormde buitengewone wijkgemeente Eben-Haëzerkerk te Apeldoorn, werd vooral aangesproken door hoofdstuk 28: ”Wat wij van de neurowetenschappen kunnen leren voor de prediking”. „Voor de hersenen is het behulpzaam om een liturgisch stiltemoment na de preek te hebben. Zouden we dat stilte-intermezzo gewoon maar eens een plaats gaan geven in de eredienst”, stelt hij voor. „In de stilte kun je laten beklijven wat je van God hebt gehoord.”

De predikant las onlangs het boek ”Dialoog, dans en duel: Preken voor tijdgenoten” van ds. Kees van Ekris. „De auteur benadrukt daarin dat de prediker taal moet weten te geven aan de context van de tijdgenoot, de hoorder. Ik voel me tussen beide boeken instaan. Enerzijds het pleidooi om aandacht voor de tijdgenoot, anderzijds de nadruk dat het Woord van God het middelpunt moet zijn. Beide tools heb ik nodig in mijn gereedschapskist. Ik voel me door deze boeken ondersteund, zoals Mozes gestut werd door Aäron en Hur.”

Eigenwijs

„Vraagt de verkondiging nog wel voldoende aandacht voor de klassiek gereformeerde belijdenisgeschriften”, vraagt een van de aanwezigen aan de drie redacteurs. Dr. Hoek: „Onze inzet is dat we het Woord van God laten spreken. We zijn echter niet zo eigenwijs dat we ons niet zouden laten ruggensteunen door wat in de traditie van de kerk naar voren is gekomen. De klassieke grondlijnen kunnen we niet missen in onze prediking.” Dr. Van Kooten: „Ik voel vaak de drang om aan tonen hoe Schriftuurlijk de formulieren zijn, vooral richting jongeren die aangeven dat de belijdenisgeschriften de Bijbel niet zijn.”

Je kunt in preekkunde onderwijzen wat je wilt, maar het helpt geen fluit, zo is de ervaring van een van de aanwezigen. Een student blijft preken zoals hij gewend is vanuit de gemeente waarin hij opgroeide. Of dr. Van Kooten dat herkent? „Soms voelen studenten zich al ”dominee” als ze voor het eerst de collegezaal binnenkomen”, reageert de predikant. „Dan kan het moeilijk zijn om hen te onderwijzen. Maar ik was blij over iedere student die zei: „Nu is het kwartje gevallen”.”