Onlangs sprak ik iemand die mij vertelde dat hij gewoon was om iedere dag om half acht op kantoor te beginnen. Weliswaar startte zijn werkdag om half negen, maar dat uur extra benutte hij door de kranten door te nemen en vakbladen te lezen. Inmiddels was hij uit dienst. Hij rekende mij voor dat hij tegen de duizend uren extra had gemaakt en hij wilde alsnog geld zien.

Ik moest wel een beetje glimlachen. Op deze manier zou je met het lezen van kranten en tijdschriften een mooi extra salaris kunnen verdienen en bijna sloeg ook ik aan het rekenen. Ik besloot om dat toch maar niet te doen en ik vroeg de man of zijn werkgever hem verplichtte een uur extra aanwezig te zijn voor het lezen van kranten. Dat kon hij niet bevestigen: het was zijn eigen initiatief. Voor mij was dit reden om hem snel te ontnuchteren wat zijn gedroomde zak geld betreft. Maar hoe zit het als de man wel verplicht was geweest om iedere dag eerder te beginnen en die tijd moest besteden aan kranten en vakliteratuur?

Onlangs diende bij de rechter een vergelijkbare kwestie. Een medewerker van een callcenter was verplicht om iedere dag tien minuten voorafgaand aan zijn werktijd in te loggen en stand-by te staan. In zijn cao staat dat iemand die meer dan acht uur op een dag werkt, die extra gewerkte tijd als overwerk uitbetaald zou moeten krijgen.

De tien minuten voorafgaand aan de werkdag beschouwde het callcenter echter niet als werktijd. Het enige wat in die tien minuten tenslotte moest gebeuren was inloggen en helemaal klaar staan voor het eerste telefoontje om negen uur. De werkgever vond dat geen werken. De werknemer in kwestie was immers nog niet productief, redeneerde hij.

Meer overKwestie

De rechter dacht er echter compleet anders over. Het stond vast dat de man verplicht was om aanwezig te zijn en dat was geen vrijblijvende zaak: de man had zelfs weleens mot gehad met zijn teamleider toen hij zich een keer later meldde dan de afgesproken tien minuten. Productief of niet, die tien minuten waren dus gewoon werktijd (en eigenlijk dus niet eens overwerk). Vast stond ook dat alle gewerkte uren betaald dienden te worden. De rechter was er dan ook snel klaar mee en kende de man een flink bedrag aan achterstallig salaris toe.

Soms bepaalt een cao dat een werkgever een bepaald soort overwerk niet hoeft uit te betalen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan tot een kwartier na werktijd blijven zitten ter afronding van de werkzaamheden. Maar als uw cao daar niets over zegt en u bent wel verplicht om voor de ‘normale’ werktijd eerder te beginnen of na werktijd langer te blijven, dan geldt dit gewoon als werktijd en moet deze tijd betaald worden. Komt u echter iedere dag op eigen initiatief een uur eerder om u bijvoorbeeld in te lezen, dan mag uw werkgever nadenken over een alternatieve vorm om uw inzet te waarderen.

De auteur is coördinator arbeidsvoorwaardenbeleid bij de RMU.