Heel even kwamen Niloufar Hamedi en Elaleh Mohammadi begin deze maand nog in het nieuws. Samen met de Iraanse mensenrechtenactivist Narges Mohammadi ontvingen zij de Guillermo Cano World Press Freedom Award 2023 van de VN-instantie Unesco.

De twee journalisten bracht in september vorig jaar het bericht naar buiten dat Mahsa Amini in het ziekenhuis was overleden. Dat gebeurde nadat ze drie dagen eerder door de Iraanse zedenpolitie was gearresteerd omdat ze haar hoofddoek niet correct zou hebben gedragen. Volgens getuigen was de 22-jarige Koerdische vrouw ernstig door agenten mishandeld. De Iraanse autoriteiten zeggen dat Amini aan acuut hartfalen bezweek.

Hamedi werd op 22 september gearresteerd; Mohammadi verdween vier dagen later achter de tralies. Aanvankelijk in het Qarchak detentiecentrum voor vrouwen. Begin deze maand werd het duo naar de beruchte Evin-gevangenis in Teheran overgebracht, in afwachting van hun rechtszaak.

De omstandigheden in beide cellencomplexen zijn schrikbarend. Behalve van martelingen, maken mensenrechtenorganisaties ook melding van gebrek aan voedsel, schoon drinkwater, sanitaire voorzieningen en medicijnen. De advocaat die het tweetal na hun arrestatie toegewezen kreeg, verklaarde dat hij niet eens de gelegenheid kreeg met hen te communiceren.

„Ze hebben een hoge prijs betaald voor hun toewijding aan het berichten over en doorgeven van de waarheid”, aldus Zainab Salbi, voorzitter van de internationale jury die de Unesco-prijs toekende. „Daarvoor zijn wij vastbesloten om ze te eren en ervoor te zorgen dat hun stem wereldwijd zal blijven klinken tot ze veilig en vrij zijn.”

Dat laatste is maar zeer de vraag. Al in oktober gaf het Iraanse ministerie van Inlichtingen een verklaring uit waarin beide journalisten ervan werden beschuldigd door de Amerikaanse inlichtingendienst CIA te zijn getraind om binnenlandse onrust in Iran te veroorzaken.

Begin deze maand werd een officiële aanklacht tegen de twee vrouwen geformuleerd. De aantijgingen liegen er niet om: „Samenwerking met de vijandige regering van Amerika, samenzwering, misdaden tegen de nationale veiligheid en propaganda tegen de gevestigde orde.”

De zaak zal binnen enkele weken dienen voor de zogenoemde ”Afdeling 15” van het Revolutionaire Hof in Teheran. De voorzitter van die rechtbank, Abdolqasem Salavati, staat erom bekend zeer forse straffen –inclusief de doodstraf– uit te delen aan politieke gevangenen, mensenrechtenactivisten en betogers.

Tot nu zijn al tientallen doodvonnissen gewezen tegen deelnemers aan de protesten van de afgelopen maanden. Enkele zijn inmiddels ook al voltrokken. Dat is bepaald geen goed teken voor Hamedi en Mohammadi.