De EU mag dan gunstig afsteken bij de rest van de wereld, „geen enkel land is helemaal immuun voor corruptie”, zegt Eurocommissaris Vera Jourova. Zulke praktijken kosten de unie volgens conservatieve schattingen jaarlijks 120 miljard euro. En de strijd ertegen moet dringend bij de tijd worden gebracht, want Europese regels zijn ruim twintig jaar oud. Ze gaan ook alleen over omkoping, en laten bijvoorbeeld verduistering, machtsmisbruik en vriendjespolitiek buiten schot.

Lidstaten gaan ook heel verschillend om met corruptie, waardoor zij tegen elkaar worden uitgespeeld en het kwaad juist vrij spel krijgt. De commissie stelt daarom voor straffen, die nu nog variëren van een paar maanden tot vele jaren gevangenisstraf, gelijk te trekken. Overtredingen mogen ook pas na een bepaalde minimumperiode verjaren, wil het dagelijks bestuur van de EU. De instanties die met corruptiebestrijding zijn belast moeten van elke lidstaat genoeg middelen en bevoegdheden krijgen om hun werk te kunnen doen. EU-landen moeten verder openheid geven over bijvoorbeeld mogelijke belangenverstrengeling bij de overheid.

Brussel moet ook de hand in eigen boezem steken, vindt de commissie, opgeschrikt door schandalen als Qatargate in het Europees Parlement en de schijn van belangenverstrengeling rond een eigen topambtenaar. Jourova komt nog deze maand met een plan voor een instantie die moet gaan bewaken dat de EU-instellingen zich integer gedragen.

Ook tegen wie zich buiten de unie schuldig maakt aan corruptie wil de commissie kunnen optreden. Buitenlandchef Josep Borrell stelt voor specifiek voor zulk wangedrag bedoelde sancties, zoals de EU nu al heeft voor Moldavië en Libanon, wereldwijd in stelling te brengen. Die strafmaatregelen kunnen de EU-landen vervolgens opleggen aan bijvoorbeeld kopstukken van misdaadbendes of oligarchen die onder- en bovenwereld vermengen.

De voorstellen vergen de goedkeuring van de EU-landen en veelal ook van het Europees Parlement. De commissie hoopt die nog voor de Europese verkiezingen te krijgen.