Partijen vrezen verkeerde besteding van stikstofmiljarden
In de Tweede Kamer is twijfel of de ruim 24 miljard euro, bedoeld om de stikstofuitstoot terug te dringen, wordt uitgegeven waar het voor bedoeld is. Vooral linkse partijen vinden dat de wet voor het stikstoffonds niet duidelijk genoeg is wat er wel en niet van gefinancierd mag worden. Maar ook breder leven zorgen, bijvoorbeeld als het gaat om controle op de uitgaven.
Het ‘stikstoffonds’, zoals erover gesproken wordt, richt zich op meer dan alleen de stikstofproblematiek. Het is ook bedoeld voor minder CO2-uitstoot door de landbouw, en minder watervervuiling. De Kamer wil niet dat plannen met enkel stikstofwinst geld krijgen van het Rijk, zonder verbeteringen van klimaat en water, zegt Laura Bromet (GroenLinks). Zij sprak niet namens haar partij, maar namens de voltallige Kamercommissie van Landbouw. Ook waarschuwt zij dat over de term ‘duurzame landbouw’ verschillende opvattingen bestaan en het daardoor niet helder is welke plannen daarvoor wel of geen geld kunnen krijgen.
Thom van Campen (VVD), die samen met Bromet onderzoek deed naar de wet, wil aandacht voor controle op de uitgaven vanuit het fonds. Stikstofminister Christianne van der Wal is de enige beheerder van het fonds en hoeft zich niet verplicht te laten adviseren. Ook vraagt hij namens de commissie om voldoende informatie, zodat de Kamer de uitgaven kan controleren. In het verleden ging dit vaker mis: de Algemene Rekenkamer heeft talloze keren het kabinet berispt omdat het onvoldoende inzage gaf aan de Kamer.
Steun voor de wet is nog niet zeker. GroenLinks en de PvdA, die de coalitie in de senaat aan een meerderheid kunnen helpen, willen de wet in deze vorm niet steunen. Zij eisen dat alleen plannen die álle doelen verbeteren geld krijgen. Ook moet 2030 als deadline voor de stikstofdoelen in de wet voor het fonds worden opgenomen, en willen zij dat de minister van Financiën mede-beheerder wordt van het fonds.
De coalitiepartijen lijken nu vooral geen herhaling van het vorige stikstofdebat te willen. Toen ging het urenlang over de deadline van 2030 of 2035. Het debat eindigde met een diep verdeelde coalitie, en een motie van wantrouwen tegen het kabinet die steun kreeg van vrijwel de hele oppositie. Nu is het volgens de ChristenUnie „niet aan de orde om te dimdammen over een jaartal”, en ook Van Campen vindt dat de discussie wordt „vervlakt” door de focus op jaartallen. Dinsdag deelden ook andere coalitiebronnen al te hopen op een inhoudelijk, technisch of zelfs „saai” debat.