Het gaat om bedrijven als Heineken, chipmachinefabrikant ASML, Ahold Delhaize, waar Albert Heijn, Gall & Gall en Etos onder vallen, en Just Eat Takeaway, het moederbedrijf van Thuisbezorgd. FNV zag in de jaarverslagen van 2019 tot en met 2022 dat de winsten gemiddeld over de jaren stegen met 36 procent. De personeelskosten stegen ook, maar die stijging was minder sterk en bedroeg 12 procent.

Volgens FNV komt de groei in personeelskosten deels door het hogere aantal voltijdbanen. De vakbond stelt dat deze kosten per fulltimebaan zijn gestegen met iets minder dan 10 procent. Er zijn ook bedrijven waar de personeelskosten per voltijdbaan juist zijn gedaald, zoals bij telecombedrijf KPN en verlichtingsbedrijf Signify. De hoeveelheid geld die bedrijven kwijt waren aan aandeelhouders, zoals aan dividend en de inkoop van eigen aandelen, steeg daarentegen met 59 procent. Daarmee was dat de kostenpost die het hardst steeg.

De verschillen tussen de gestegen winsten en personeelskosten roepen de discussie op of rekeningen wel eerlijk worden verdeeld, aldus bestuurslid Petra Bolster-Damen. „Er zijn ook extra kosten voor ondernemingen, maar zij kunnen hun winstmarge wel vasthouden. De lonen kunnen omhoog, zeker als je ziet dat mensen hun boodschappen niet meer kunnen betalen”, zegt ze. De prijzen van sommige grondstoffen als graan zijn sterk gestegen vanwege de oorlog in Oekraïne. Daardoor moeten consumenten, maar ook bedrijven in de voedselindustrie, meer betalen voor producten waar graan in zit.

Ondanks hogere kosten voor onder meer voedingsbedrijven steeg de omzet van beursgenoteerde organisaties tussen 2019 en 2022 gemiddeld met 21 procent. Omdat de winsten harder groeiden dan de omzetcijfers stegen de winstmarges. Volgens FNV was de winst in 2019 7,5 cent per euro omzet en vorig jaar 8,5 cent. „Het klinkt niet veel, maar het gaat om 5,2 miljard euro aan hogere marges”, zegt beleidsadviseur en onderzoeker Tijmen de Vos.

Vorige week meldde het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) dat de Nederlandse lonen in cao’s met 5 procent zijn gestegen in de eerste drie maanden van dit jaar. Maar werknemers gingen er niet op vooruit omdat de inflatie de afgelopen drie maanden 6,6 procent hoger lag. Gemiddeld gingen werknemers er in het eerste kwartaal dus zo’n 1,5 procent op achteruit, stellen de statistici.