Zo’n 2,8 procent van de ongeveer 61.000 onderzochte werknemers ervoer discriminatie op basis van afkomst, huidskleur of nationaliteit. Leeftijdsdiscriminatie wordt het meest ervaren door werknemers tot 25 jaar en 65-plussers. CBS-deskundige Luuk Hovius stelt dat deze ervaringen per persoon en per situatie kunnen verschillen. „Ouderen bijvoorbeeld, kunnen het idee hebben dat zij minder kansen krijgen voor ontwikkeling en promotie in vergelijking met jongere werknemers. En jongeren kunnen opmerkingen krijgen en zich daardoor niet serieus genomen voelen, bijvoorbeeld dat ze nog maar net komen kijken bij een bedrijf.”

De manieren waarop discriminatie op de werkvloer plaatsvindt, lopen volgens de onderzochte medewerkers uiteen. Zo geeft 18 procent aan minder aantrekkelijk werk te moeten doen, 17 procent zegt een lagere beloning te krijgen voor hetzelfde soort werk dat wordt gedaan door collega’s. Extremere vormen van discriminatie, zoals geweld, bedreigingen en agressief gedrag, kwamen volgens het CBS minder vaak voor: 6 procent van de werknemers geeft aan een van deze vormen te hebben ervaren op hun werkplek.

Een vergelijking met eerdere jaren kan volgens Hovius niet worden gemaakt. Het CBS is namelijk overgestapt op een andere onderzoeksopzet en -vraagstelling, meldt hij. Ook een internationale context, dus hoe de discriminatie op de werkvloer in Nederland zich verhoudt in vergelijking met het buitenland, is niet meegenomen in het onderzoek.

Uitzendbureau Tempo Team heeft laten onderzoeken in hoeverre jongvolwassenen, in de leeftijd van 18 tot 34 jaar, pesten, racisme of discriminatie ervaren op hun werk. Daaruit kwam naar voren dat vier op de tien van hen vinden dat werkgevers tekortschieten in het voorkomen van dit gedrag.

Signalen

De RMU reageert enigszins verrast op het bericht dat een op de tien medewerkers zich gediscrimineerd voelt. De reformatorische vakorganisatie ziet dit thema namelijk nauwelijks terugkomen in hulpvragen van leden. Volgens de RMU zou dit erop kunnen duiden dat er meer discriminatie op de werkvloer voorkomt, maar dat die onzichtbaar of onopgemerkt blijft.

Jan Schreuders, manager juridische dienstverlening en bestuurder bij de RMU: „Het is voor alle betrokkenen op de werkvloer van groot belang om ogen en oren open te houden voor signalen, juist omdat gevoelens van discriminatie blijkbaar niet snel worden geuit. En medewerkers die zich achtergesteld voelen, verzuimen vaker en ervaren minder werkgeluk.”

Wat zijn die signalen? Schreuders noemt onder meer het negeren en buitensluiten van een collega of venijnige opmerkingen die richting hem of haar worden gemaakt. Daarnaast raadt hij aan om het onderwerp discriminatie vooral te bespreken. „Als je discriminatie ervaart op de werkvloer, bijvoorbeeld vanwege je geloofsovertuiging, bespreek dit dan met een leidinggevende of collega die je vertrouwt. Als dit niet mogelijk is, meld je dan bij een vertrouwenspersoon. De meeste organisaties hebben zo’n persoon bij wie je met alles terechtkunt.”