Maar wat is lijden eigenlijk? Als het ons niet persoonlijk raakt, weten we het onderscheid tussen dat wat in de volksmond groot en klein leed heet makkelijk te maken.

Een aardbeving in Turkije en Syrië waarbij meer dan 50.000 mensen omkomen? Groot leed. Heel groot zelfs.

Een aanslag op een kerk in Nigeria waarbij tientallen kerkgangers omkomen? Groot leed, absoluut.

Een oorlog, zoals in Oekraïne? Geen twijfel: groot leed.

Aardbevingsschade in Groningen? Klein leed. Toch? Er is immers nog niemand omgekomen.

Makkelijk gezegd als je zelf in een weldoortimmerde woning woont en bij aardbevingsschade direct aan Turkije denkt, terwijl Groningen in de verste verte niet in beeld is.

Maar als je verhalen hoort van kinderen met nachtmerries, van ouders die niet meer weten waar ze het zoeken moeten omdat de beloofde schadevergoeding maar niet komt en het werk om de woning te versterken al zo lang stilligt, gebeurt er –hopelijk– wel wat in je hoofd.

Geen weegschaal

Is het niet beter om leed dat anderen treft helemaal niet in te delen in groot en klein? In erg en minder erg? Ga niet slepen met een weegschaal als het jezelf niet betreft. Want als het jezelf wél betreft, is er geen enkele behoefte meer aan welke classificatie dan ook.

Wie het niet meegemaakt heeft, zal nooit kunnen bevatten wat er omgaat in het hoofd van die man op de foto die kijkt naar een door de aardbeving scheefgezakte flat. Woonde hij er? Liggen er geliefden onder het puin?

En wat te denken van de Oekraïner die kijkt naar een vernielde Russische tank? Heeft hij misschien verdriet om geliefden of bekenden die gesneuveld zijn in de oorlog die nu al meer dan een jaar duurt?

En wat denkt die militair die het terrein rond de kerk bewaakt waar militanten zeker vijftig kerkgangers hebben doodgeschoten? Denkt hij misschien aan die ochtend dat hij zelf in de kerk zat? Of knielde in een moskee?

En dat huis in Groningen zal maar je woning zijn. Je thuis. Thuis? Kunnen muren die op omvallen staan en gestut moeten worden wel een thuis vormen? Want staat juist het begrip thuis niet voor stevigheid, voor veiligheid en bescherming?

„Wat verstaat gij onder het woordje geleden?” zo vraagt de Heidelbergse Catechismus. En het antwoord is niet onduidelijk. Jezus Christus heeft naar lichaam en ziel, tijdens Zijn gehele leven op aarde maar in het bijzonder aan het kruis, geleden. Waarom? Om de toorn van God tegen het ganse menselijke geslacht te dragen, zo belijdt het geschrift uit Heidelberg.

Hemelwaarts opgestaan

Lijden, leed, geleden. De lijdenstijd eindigt met een voltooid deelwoord. Omdat Christus niet in de dood bleef, maar opstond uit het graf. Het kan geen Pasen worden zonder Goede Vrijdag. En het wordt geen paaszondag zonder de Stille Zaterdag. Dag waarop er niets te redeneren valt en waarop alleen maar geconstateerd kan worden dat het voorbij is. Alles.

Nee, tóch niet. Het wordt Pasen. Jezus is hemelwaarts opgestaan, zegt de vertaling van het kerstlied van Luther ”Nun komm der Heiden Heiland”. Niet teruggekomen uit de dood naar de aarde. Maar door de dood heen opgestaan in de richting van de hemel. Dát is Pasen.