Stille Zaterdagpreek: „Alles, álles is voldaan”
Stille Zaterdag kan een ietwat treurige dag zijn. Omdat het allesbehalve stil is, de wereld gewoon doorraast, en je eigen leven ook. De veertig dagen zijn omgevlogen en je hebt slechts halfslachtig gevast, en nog minder gemediteerd. Het boek dat je met het oog op deze periode kocht, ligt ongelezen op de stapel.
„Ik ben ’t, o Heer, ik ben ’t die U dit heb gedaan, ik ben den zwaren boom die U had overlaên…” (Revius) – die lage noten halen we niet. Goede Vrijdag ligt te diep. Ons schuldbesef is halfslachtig. Het bestaat vooral uit schaamte dat we de grootheid van ons kwaad niet eens gevoelen. Misschien zelfs gemengd met stille wrok dat God het ons maar niet geeft, dat gevoelige zondaarsbesef.
Maar wat als bewezen zou worden dat je werkelijk een zondaar bent die de dood verdient? Sören Qvist, dorpspredikant in het gehucht Jutland (uit de roman ”Het proces van Sören Qvist”), wordt beschuldigd van de moord op zijn knecht Niels Bruus. Niemand gelooft dat deze geliefde predikant tot zoiets in staat is. Sören zelf weet dat het verlangen om iemand te doden in hem kan zijn. Hij heeft gevochten tegen zijn agressie jegens Niels, en die strijd verloren toen hij hem uiteindelijk een klap verkocht. Maar een moord heeft hij zeker niet gepleegd. Hij vertrouwt op Gods hulp, zijn onschuld zal blijken. Maar de bewijzen stapelen zich op. Sören weet het niet meer. „Ik heb mijn hele leven aan Hem gewijd. Waarom heeft hij me verlaten?”
Uiteindelijk schiet de geplaagde Sören één mogelijke verklaring te binnen: hij slaapwandelt een heel enkele keer. Op een morgen vond hij op zijn bureau een schitterende begrafenispreek, van zijn eigen hand. Zonder dat hij zich iets kon herinneren. Dit keer zal hij in zijn slaap een mens gedood hebben. Ja, hij houdt het voor mogelijk en bekent.
Als zijn ontroostbare dochter haar oude vader opzoekt tussen de koude en klamme muren van het gevang, vlak voor zijn onthoofding, is hij een en al vrede. Anna begrijpt het niet, het duivelse onrecht vliegt haar aan. Maar haar vader zegt dat het niet meer uitmaakt of hij nu schuldig of onschuldig is aan de dood van Niels. Omdat hij nu ziet wat zijn allergrootste zonde was: dat hij Gods goedheid betwijfelde in wat hij niet begreep. „Of ik nu vergeven ben of niet, ik voel dat de Heer me nu zo nabij staat dat ik daar geheel en al vrede mee heb gesloten. Het is als een zacht avondlicht dat strijkt over een jong graanveld.”
Dank voor deze Stille Zaterdagpreek, Sören Qvist. Onze grootste zonde is het in twijfel trekken van Gods onbegrijpelijke goedheid. Deze goedheid – dat alles, álles is voldaan. Hij droeg onze halfslachtigheid.
