Avebe? De naam zal de doorsnee Nederlander weinig zeggen. Toch zitten het zetmeel, het eiwit en de vezels die het bedrijf uit aardappelen haalt in tal van voedingsmiddelen en industriële producten: van soepen en sauzen en tot bakkerijproducten, van zuivelvervangers tot papier en lijmstoffen.

De onderneming, die in 2022 een omzet boekte van een kleine 800 miljoen euro, werd in 1919 als coöperatie opgericht door boeren uit Groningen en Drenthe. Vanouds wint Avebe zetmeel uit aardappelen. Het eiwitrijke vruchtwater dat daarbij vrijkomt, werd vroeger simpelweg geloosd. De schuimende, stinkende kanalen in de Veenkoloniën waren berucht.

Die tijd is allang voorbij. Avebe ontwikkelde een procedé om het eiwit te winnen. Vandaag is het bedrijf de belangrijkste producent van plantaardig eiwit in Nederland. „Wij maken op jaarbasis 25.000 ton, waarvan het grootste deel in voedingsmiddelen wordt verwerkt”, zegt topman David Fousert.

Innovatiecentrum

Hij presenteerde donderdag de strategie voor de jaren 2023-2028. Dat deed hij niet op het hoofdkantoor in Veendam, maar in het innovatiecentrum van Avebe op de Zernike Campus in Groningen. Die campus is een soort proeftuin voor natuurwetenschappen en techniek.

De plaats van handeling symboliseert het doel van de nieuwe strategie: versnelling van de „transitie naar een meer plantaardige wereld”. Die biedt Avebe volgens Fousert vrijwel onbeperkte kansen. Het bedrijf zoekt daarom voortdurend naar nieuwe hoogwaardige toepassingen voor de grondstoffen die het uit de aardappelen van 2300 aangesloten Nederlandse en Duitse telers haalt. Bovendien zet Avebe „de deur op een kier” voor het verwerken en vermarkten van andere plantaardige eiwitten, bijvoorbeeld uit veldbonen en erwten.

Aminozuren

Aardappeleiwit heeft unieke eigenschappen. Een daarvan is volgens Gerard ten Bolscher, directeur innovaties bij Avebe, dat het aminozuren bevat die voor de gezondheid van de mens essentieel zijn. „Daarvoor waren we vroeger afhankelijk van dierlijk eiwit. De aardappel is het enige plantaardige alternatief.”

Vandaar dat Avebe in het laboratorium in Groningen volop bezig is met de ontwikkeling van plantaardige vlees- en zuivelvervangers. Journalisten kregen donderdag onder meer een paar eieren te zien, zonder schaal maar mét dooier. „Het ziet eruit als een ei en het smaakt er ook naar”, stelde Ten Bolscher.

Als er in de markt belangstelling is voor zo’n product, zoekt Avebe een fabrikant die het gaat maken. Het aardappelverwerkend bedrijf zelf levert alleen de grondstoffen.

Een zorg voor Avebe is de beschikbaarheid van voldoende aardappelen. De teelt staat onder druk door overheidsbeleid op het gebied van gewasbescherming en bemesting, maar ook door „concurrentie op de akker”, zei Fousert. Telers zoeken voortdurend naar gewassen die voor hen het beste financiële rendement opleveren. Avebe verwacht de aangesloten telers zeker een kwart meer uit te betalen voor geleverde aardappelen van oogst 2022 dan na de vorige campagne.