Kemp legde uit dat er tijdens het proces, dat sinds december loopt, van de kant van de overheid „geen enkele beweging” is gekomen op voor Agractie cruciale punten. Hij noemde onder meer het uitsluiten van gedwongen beperkingen op boerengrond, het schrappen van de kritische depositiewaarde als criterium voor de staat van natuur en een snelle legalisering van de zogeheten PAS-melders.

Volgens Kemp wil het kabinet op „vele honderdduizenden hectares een totaal andere landbouw” met onder meer teeltverboden en beperkingen aan het gebruik van kunstmest en dierlijke mest. Tijdens de gesprekken aan de diverse onderhandelingstafels gaat het volgens hem heel vaak over alternatieve vormen van landbouw en niet over de hoofdstroom van de sector. „Efficiënte voedselproductie is niet in beeld, het zit niet in de hoofden van de andere partijen.”

Natuurorganisaties

Alien van Zijtveld, die namens Agractie aan de sectortafel melkveehouderij zat, onderstreepte dat haar organisatie zich verzet heeft tegen het meepraten van natuurorganisaties. „Het is toch heel vreemd dat zij mogen meebeslissen over onze toekomst. Maar het was ”take it, or leave it”. Dit maakte het heel moeilijk om tot een gezamenlijke visie te komen.”

Van Zijtveld laakte de werkwijze van het secretariaat van het Landbouwakkoord, dat de gesprekken aan de hoofdtafel voorbereidt. Het secretariaat „shopt willekeurig” in de inbreng van de sectortafels, zei Van Zijtveld. Bovendien staan de sectortafels volgens haar onder grote tijdsdruk. „Dat gaat ten koste van de degelijkheid. Er wordt gewoon doorgedenderd.”

Donderdag lekte een conceptdeelakkoord van de melkveehouderijtafel uit. Boerenbusiness heeft stukken in handen, waarvan de inhoud volgens de nieuwssite bevestigd is door voorzitter Henk Bleker van melkveehoudersvakbond NMV. In het concept zou worden ingezet op 15 tot 20 procent krimp van de melkveestapel in 2025. Bart Kemp, die hiermee in Putten vanuit de zaal werd geconfronteerd en zei dat hij het stuk kent, corrigeerde het jaartal: „Dat moet 2035 zijn.”

Nu Agractie niet meer meepraat, zitten aan de hoofdtafel namens de landbouwsector alleen nog brancheorganisatie LTO Nederland, de club van jonge boeren NAJK en de organisatie van biologische boeren Biohuis. Volgens Kemp is dat „onvoldoende” om namens alle boeren te onderhandelen.

Naast herhaaldelijk applaus en uitgesproken steun voor de opstelling van Agractie kwam er vanuit de zaal kritiek op LTO Nederland. Diverse boeren zeiden bang te zijn dat LTO te toegefelijk is naar het kabinet, dat volgens Kemp in het Landbouwakkoord vooral de doelen van de coalitie terug wil zien.

Breekpunten

Kemp liet zich niet verleiden om zijn mening te geven over de opstelling van LTO en NAJK. Wel zei hij dat hij „geen idee” heeft wat voor deze organisaties breekpunten zijn.

Enkele sprekers benadrukten dat de landbouworganisaties zich niet uit elkaar moeten laten spelen. Een boer riep op tot een landelijke bijeenkomst waar bestuurders van alle grote organisaties gezamenlijk met de boeren in gesprek zouden moeten gaan.

Klaas Ruitenberg, SGP-Statenlid in Gelderland, riep Bart Kemp op om toch weer aan te haken. „Jouw invloed aan die hoofdtafel is een gezonde”, zei hij. Kemp sloot een terugkeer van Agractie niet uit, mits aan de eisen van Agractie wordt tegemoetgekomen. „Het is nu tijd voor beweging van de andere kant”, aldus Kemp.

LTO heeft eerder verklaard een eventueel akkoord eerst aan de leden voor te leggen, alvorens het te ondertekenen. Het kabinet heeft aangegeven met eigen maatregelen te komen als er geen akkoord komt. Kemp zei tegen de zaal dat hij zich dat risico zich realiseert. Hij hoopt dat de landelijke politiek en de provincies dan tegenwerking geven. „Maar wij hebben liever geen akkoord dan een slecht akkoord.”