Dan denk ik niet in de eerste plaats aan stichtingen als Vrienden van het Drents museum of de Vrienden van De Hoop, die goed werk verrichten in het steunen en promoten van culturele of maatschappelijke instellingen – zelfs niet als ze koddige namen dragen als Vrienden van de Sloterplas of Vrienden van Arie.

De gezelschappen die ik op het oog heb, leven vooral voort bij de gratie van liefhebberij. In hun banier heeft de vriendschap tegelijk iets kneuterigs en iets idealistisch, een vleugje hippie en een vleugje boerenkool. Ze heten Vrienden van het Boeddhisme, Vrienden van het Lied of Vrienden Duitse Draadhaar. Of, zoals de club die ik recent ontdekte: Vrienden op de fiets.

De vriendschap en de velo lijken vooral in vroeger jaren nauw aan elkaar verbonden te zijn geweest. Jongensboeken uit de vorige eeuw grossieren in titels als ”Vijf vrienden op fietsvakantie” of ”Met de Rijwielclub op avontuur”. Het is dan ook je reinste romantiek: kamperen in een duinpan, piepers jassen onder een dennenbosje, melk van de boer en limonade uit het dorpscafé, de stinkende stad uit, de wijde verten in – en dat uiteraard met een stel kornuiten (meest uit de kluiten gewassen hbs’ers), die elkaar weliswaar zo nu en dan een kool stoven, maar in geval van nood voor elkaar door het vuur gaan.

Vandaag de dag lijken ”fiets” en ”vrienden” echter bijna elkaars antoniemen geworden. In plaats van met vrolijk samenzijn associeer je de fiets nu toch al snel met een haastige groet in het voorbijgaan, doorgeknipte kettingsloten en van je sokken gereden worden op een Amsterdamse gracht. De hbs is lang ter ziele, duinpan en dennenbos zijn tot broedgebied verklaard, en wie bij de boer een glas melk vraagt, komt vermoedelijk met een pak haverdrink terug. Ieder die een racefiets rijdt, kan het beamen: op twee wielen maak je maar weinig makkers meer.

Is dit dan het einde van alle rijwielromantiek? Niet als je het mij vraagt. Vriendschap is tenslotte niet louter een zaak van ”twee harten, gloênd aaneengesmeed”. Want wat smeedt beter dan twee stalen stangen?

Mijn vriend en metgezel op barre wegen is een grijs barrel uit de tachtiger jaren. Met klapperende jasbeschermers, een achterlicht aan diggelen, doorgesleten dynamodraadjes en een zadel als een Centraal-Afrikaanse rivier in het droogseizoen is zijn leeftijd hem inmiddels aardig aan te zien en horen. Er was een tijd waarin ik mijn fietsbel niet hoefde te beroeren om de menigte te doen wijken: de aanlopende achterrem een beetje aanzetten was voldoende om mensen van meters afstand een lichte vorm van tinnitus te bezorgen.

In gezelschap heeft mijn ros dan ook de neiging eerder als splijtzwam dan als saambinder te werken. Sluit ik me aan voor een stevige tocht door bos en beemd, dan gaan gewoonlijk de wenkbrauwen omhoog en de schouders omlaag. „Oh”, zegt men sip. „Op díé fiets…”

Nee, wij zijn het best in ons element met z’n tweetjes, de grijze en ik. Hij steunt met me mee als we wind-tegen de brug over gaan. ’s Winters bibberen we ons samen een weg langs gladde goten en aangevroren stoepen, ’s zomers lichten we de rijwind op uit de zindering. Maar het meest genieten we op maartse dagen, als sleedoorn en ereprijs in de bermen bloeien en ik de blauwe lucht in het roestdoorspikkelde chroom van zijn voorlantaarn zie weerspiegeld: de weilanden die zich erin bollen, een sliert krokussen, de sluier van de forsythia – de hele lente in mijn koplamp gevangen. De ketting zingt, het spatbord ratelt. Gezworen kameraden.

Mijn brik en ik.

Sarah van der Maas (1995) studeerde algemene en sociale geschiedenis in Leiden en Groningen. Verhalen vertellen is haar passie: of die zich nu afspelen in een ver en vreemd verleden of om de hoek van de straat.