Kabinet moet gaan bewegen om landbouwakkoord te redden
Minister Piet Adema van Landbouw onderhandelt al enkele maanden met een kleine zeventig partijen over de totstandkoming van een landbouwakkoord. Dat akkoord moet voor de komende decennia perspectief bieden aan boeren en tuinders. Maar dat moet wel een duurzaam perspectief zijn. Natuurherstel, verbetering van de kwaliteit van water, lucht en bodem zijn daarbij de uitgangspunten.
De onderhandelingen over het akkoord verlopen niet heel soepeltjes. Dat is te verwachten. De belangen lopen behoorlijk uiteen. Maar Adema toont zich tot nu tot redelijk optimistisch over de uitkomst, zo liet hij enkele weken geleden weten in een interview met het Reformatorisch Dagblad.
Na de Provinciale Statenverkiezing van vorige week slonk het perspectief op de totstandkoming van een akkoord danig. Afgelopen vrijdag legde Agractie een stevige eis op tafel: als het overheidsplan om landschapsgrond aan te wijzen niet van tafel gaat, stopt de boerenorganisatie met de gesprekken. Maandag verliet DBB, een organisatie van melkveehouders, de onderhandelingstafel. Dinsdag riep LTO-Nederland op tot een „essentiële” koerswijziging.
De boerenorganisaties ruiken hun kans nu de BoerBurgerBeweging (BBB) vorige week een monsterzege behaalde bij de Statenverkiezingen. In alle provincies en in de Eerste Kamer krijgt BBB de grootste fractie.
Het is positief dat de verkiezingsuitslag een denkproces op gang heeft gezet in Den Haag. Het algemene gevoel is toch dat een koerswijziging op zijn plaats is. Alle regeringspartijen kregen een tik op de vingers. Binnen CDA en VVD is onrust ontstaan. In deze partijen klinken geluiden om de verkiezingsuitslag serieus te nemen en tegemoetkomingen te doen aan de boeren.
Alle ogen zijn nu gericht op D66. Die partij zit er nog behoorlijk geharnast in. „De problematiek is niet veranderd”, stelde D66-Kamerlid Tjeerd de Groot eerder deze week nog.
Toch zal de partij moeten schuiven. En dan doet de partij ook nog eens recht aan haar eigen traditie. De oprichter en voorman van D66, Hans van Mierlo, stelde na verkiezingen ooit dat gewonnen zetels dubbel tellen. Die hebben naar zijn opvatting een zwaarder gewicht omdat die zetels het signaal dat de kiezers willen afgeven, vertegenwoordigen. Nu is daar wel wat op af te dingen, maar anderzijds is er ook wat voor te zeggen.
Van Mierlo deed zijn uitlating ooit toen D66 een forse verkiezingswinst boekte, maar als de doctrine van Van Mierlo opgeld doet, dan geldt die niet alleen voor D66, maar ook voor de BoerBurgerbeweging. En dan moet D66 zijn verlies nemen en de twee belangrijkste eisen van BBB serieus overwegen, namelijk dat gedwongen onteigening van tafel moet, evenals vervroeging van de stikstofdoelen van 2035 naar 2030. Dat geeft lucht en zo kan het kabinet gaan bewegen om het landbouwakkoord te redden. Onderhandelen is een kwestie van geven en nemen.
