Niet normaal, mensen
„Dit is niet normaal, mensen!” Dat was de reactie van Caroline van der Plas na haar grootse overwinning afgelopen week. „Dit is niet normaal… maar het is wel normaal”, haastte ze zich te zeggen. „Want wij zijn allemaal heel normale mensen en al die mensen die op ons hebben gestemd zijn normale burgers.”
Hoe ziet die normale burger eruit? Hij leest zijn krantje, gaat naar z’n werk en betaalt belasting. Iedereen ziet het direct voor zich. Het is de kracht van deze politica: met haar gewonemensentaal en heldere beelden laat ze zien dat ze dicht bij de mensen staat. Dicht bij de gewone Nederlander, die woensdag zo duidelijk z’n stem liet horen.
Caroline van der Plas wist natuurlijk niet dat ik haar woorden hoorde na een bijzondere reis naar Ethiopië. Ik keek armoede diep in de ogen. Alles wat in Nederland zo normaal lijkt, was er ver te zoeken. De reis deed me geregeld verzuchten: is dit normaal? Om u een indruk daarvan te geven neem ik u mee op een bezoek aan vuilnisbelt Koshe.
Vanuit de auto zijn grote grijze bergen zichtbaar. Als de autodeur opengaat, valt een stinkende walm over ons heen. We kijken vanaf een verhoogd plateau naar de enorme massa vuil. Een grote grijze vlakte met kleurrijke stippen: volwassenen en kinderen die tussen het vuil zoeken naar iets van waarde.
We lopen over een modderige weg waar langs de rand zwart water stroomt. Kinderen houden hun smoezelige handen in de lucht voor een high five. Puberende jongens die grote stukken plastic opeenstapelen, kijken ons wantrouwend aan. Een oude man steunt op zijn stok en knikt ons glimlachend toe. „Ik was hier tot voor kort ook nooit geweest”, fluistert onze Ethiopische begeleider me toe. Want wat moet je op een vuilnisbelt zoeken?
Uit onderzoek blijkt dat kinderen uit dit gebied in Ethiopië niet altijd bereikt en dus vergeten worden. Veel gezinnen met gehandicapte kinderen belanden hier, op de vuilnisbelt. Terwijl ik door Koshe loop, is de normale wereld heel ver weg. Hier leven, werken en wonen is mensonwaardig.
We staan voor een plastic woning met een ijzeren deur. De vrouw voor de deur zwaait de deur open en we betreden de woning: een kleine ruimte gevuld met twee grote banken en een klein tafeltje. Aan de muur hangen posters waaruit blijkt dat deze familie haar hoop hogerop zoekt. Een smalle opening leidt naar een aparte ruimte met losse matrassen en bedden. De woning is vochtig en donker. Een kleine lamp verlicht nu de ruimte. De elektriciteit wordt met toestemming afgetapt van iemand uit de buurt. Ik stel me voor hoe de avonden er hier uitzien als het regent en donker is.
De vrouw woont hier al twintig jaar. Natuurlijk zou ze weg willen, maar ze kent geen andere plek waar ze betaalbaar kan wonen. Ze is al blij dat haar kinderen nu via een sponsorprogramma onderwijs krijgen. Haar inkomen ligt op de vuilnisbelt, waar ze elke dag plastic raapt en inlevert bij de ‘gangsters’, die voor vier euro per dag stapels plastic afvoeren. Het is mensonterend, maar voor deze familie en honderden anderen de realiteit van alledag. „We zijn vanmiddag de grens van menselijkheid naar onmenselijkheid gepasseerd”, zei een reisgenoot treffend na ons bezoek.
Terug in Nederland laat het bezoek aan Koshe me niet los. De vieze walm, de modderige paden, de jongeren die met stapels plastic zeulen en het groepje kinderen dat me achterna liep. Tot ik weer in de auto stapte om ‘gewoon’ weg te rijden. Zij liepen terug. Naar hun onmenselijke woonplek.
Terug naar Nederland. Een felicitatie voor Caroline van der Plas is op zijn plek. Haar winst laat iets zien van de behoefte aan een normaal politiek geluid, vertolkt door gewone mensen. Dat is heel begrijpelijk. Toch wil ik aan dat normale leventje nog iets toevoegen. Laten we als normale mensen in Nederland over de grens heen blijven kijken. Laten we, als we ons krantje pakken na een harde werkdag, ook de schrijnende verhalen lezen, zoals die van de vuilnisbelt in Ethiopië. Laten we bij alle normale keuzes die we in Nederland maken ook kijken naar wat er wereldwijd gaande is. Voor duizenden mensen die leven op plekken als Koshe is er een onmenselijke realiteit. Laten we dat, lieve mensen, nooit als normaal beschouwen.
De auteur is directeur-bestuurder Woord en Daad.