Een filmpje van een zingende Caroline van der Plas scoorde er zo’n 12.000 ‘likes’. Een oproep van de VVD om te gaan stemmen kreeg er maar 216. De staatkundig-gereformeerden vind je er zelfs helemaal niet. Net als FvD-voorman Thierry Baudet overigens, maar daarover later.

Welkom op TikTok, waar politici met wisselend succes de afgelopen maanden een verkiezingscampagne voerden. Hun korte filmpjes vonden een plekje tussen de vele miljoenen andere videofragmenten die er dagelijks worden gedeeld.

TikTok is namelijk een van de meest populaire websites van dit moment, al neemt de argwaan toe. Experts waarschuwen dat via de app locaties en privacygevoelige informatie van gebruikers naar China kan weglekken.

Tiktoks

Amper 9 maanden nadat ontwikkelaar ByteDance in september 2016 TikTok uitbrengt, telt het sociale medium al 100 miljoen gebruikers. Zij vallen voor de snelle en gemakkelijke manier om korte filmpjes te bewerken. Een uitgekiend algoritme dat gebruikers andere interessante ‘tiktoks’ voorschotelt doet de rest. Het levert een eindeloze stroom op aan fraaie en minder fraaie filmpjes. Samen bekijken de TikTok-gebruikers –overwegend 18 tot 24 jaar oud– meer dan 1 miljard video’s. Per dag.

Lange tijd is dat voor niemand een bezwaar, behalve voor Donald Trump. Al in 2020 noemt de voormalig president van de Verenigde Staten de app een veiligheidsrisico. Trump vreest dat gegevens van Amerikaanse gebruikers worden gedeeld met de Chinese overheid. Hij wil de Amerikaanse activiteiten daarom onderbrengen bij een Amerikaans bedrijf. Een dwangbevel om de app uit de Amerikaanse app-stores te halen mislukt: de rechter haalt daar een streep door.

De app blijft dus beschikbaar in de Verenigde Staten, maar komt eind 2022 opnieuw onder vuur te liggen. Werknemers van moederbedrijf ByteDance blijken namelijk toegang te hebben gehad tot gegevens van gebruikers in de Verenigde Staten en Europa. Ambtenaren mogen de app daarom sinds kort niet meer installeren op hun werktelefoons.

Het lijkt het begin van een bredere beweging. Kort na het Amerikaanse verbod laat ook de Canadese overheid weten TikTok niet meer toe te staan. Op 6 maart kondigt het Deense Ministerie van Defensie een soortgelijk verbod aan, enkele dagen later volgt de Belgische federale overheid. Vanaf 20 maart mogen ook medewerkers van het Europees Parlement, de Europese Commissie en de Europese Raad geen TikTok meer op hun werkapparaten hebben. Donderdag volgde een verbod voor overheidspersoneel in het Verenigd Koninkrijk; vrijdag voor regeringsfunctionarissen in Nieuw-Zeeland

Ook in Nederland wordt gedebatteerd over een TikTok-verbod. Tijdens een debat over data-ethiek, vorige maand, bleek een meerderheid in de Tweede Kamer voor een verbod voor rijksambtenaren. ChristenUnie-Kamerlid Nico Drost pleitte voor een algeheel verbod, maar kreeg daar de handen niet voor op elkaar.

Verbanning

Dat de app uit de gratie is, past in een bredere trend van zorgen over Chinese cyberspionage. Toch is de kritiek op TikTok niet nieuw. Al in juli 2020 bleek uit onderzoek naar de broncode van de app dat deze om de 30 seconden de locatie van gebruikers opvroeg. De kritiek die daarop ontstond, verstomde echter snel.

Dat FvD-fractievoorzitter Baudet niet meer op TikTok is te vinden, heeft overigens een andere reden. Hij betaalde in de aanloop naar de Provinciale Statenverkiezingen voor extra bereik op het platform. Dat is echter in strijd met de regels van het bedrijf en dus werd hij permanent van TikTok verbannen.