Tot 2024 zou de in november 2020 begonnen restauratie duren. Eind vorig jaar kon de Grote of Sint-Michaëlskerk echter alweer in gebruik worden genomen. „Dat is zo ongeveer het enige geluk van de coronapandemie”, zegt Bart Schouten, bestuurslid van Stichting Academiehuis Grote Kerk Zwolle, die het gebouw sinds 2015 in eigendom heeft. „Doordat er toch geen congressen en andere activiteiten konden worden gehouden, kon de opknapbeurt in één keer in een onwaarschijnlijk hoog tempo worden uitgevoerd.”

De restauratie kostte ruim zes miljoen euro. De kerk, gebouwd tussen 1370 en 1452, was aan groot onderhoud toe. De laatste renovatie werd eind negentiende eeuw uitgevoerd. Aan de buitenzijde zijn gevel, kap en dakgoten grondig onder handen genomen. Steunberen zijn opnieuw geplaatst. In de kerk is vloerverwarming aangebracht, de verzakte vloer is geëgaliseerd. Ook de gewelven zijn hersteld. Stucwerk en schilderingen zijn schoongemaakt. Kwetsbare laatmiddeleeuwse muurschilderingen zijn geconserveerd.

Banken

Om de kerk geschikter te maken voor verhuur voor activiteiten waren de meeste kerkbanken al in 2019 verwijderd. Schouten: „Van de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed moesten we een aantal banken uit de zeventiende en de achttiende eeuw laten staan, waaronder de Latijnse Bank, voor studenten van de Latijnse School, en banken voor de armen, vanwaar de preekstoel niet is te zien.”

Een grote verandering vindt directeur Coby Zandbergen de nieuwe deels glazen toegangsdeuren van het noorderportaal. „De kerk staat midden in de stad, met mooie pleinen links en rechts. Je kunt nu door de kerk van het ene naar het andere plein lopen. Voorheen was de kerk een steenklomp waar je omheen liep.”

Schouten herkent dat. Hij was lid van de gemeente die eerder kerkte in de Grote Kerk en nu samenkomt in de Jeruzalemkerk. „Zwollenaren kenden de kerk niet vanbinnen. Ze was een soort rotonde die ’s zondags twee keer openging. Ramen tot aan de grond waren er niet, je kon niet naar binnen kijken. De kerk is veel toegankelijker geworden.”

„De gesloten preekkerk van vroeger is nu het grootste overdekte plein van Zwolle”, zegt Zandbergen. „Studenten en anderen komen er voor een werk- of studieplek. De tweedehands boekenmarkt ten bate van het onderhoud van de kerk trekt ook veel mensen.”

Plato

De kerk is ingericht naar het voorbeeld van de Academia die de Griekse filosoof Plato in Athene oprichtte. Het Academiehuis gaat uit van dezelfde drie pijlers: het woord, de kunst en de muziek. In een van de hallen van de kerk, achter de boekenmarkt, geven musici concerten, onder wie studenten van het conservatorium in Zwolle. In het hoogkoor zijn kunstexposities. In een kleine stiltekapel kunnen bezoekers een kaarsje branden. Een andere hal is ingericht met daghoreca.

Onder verantwoordelijkheid van de protestantse gemeente is er vrijwel elke zondag een ”Michaëlsviering”, met een belangrijke plaats voor muziek en ruimte voor „een eigentijdse boodschap”. De voorgangers komen uit verschillende kerkgenootschappen. Eens per maand werkt de Michaëlscantorij mee. Een paar keer per jaar is er een cantateviering met het Michaëlscantatekoor.