Nederland moest eigenlijk al in 2015 aan deze richtlijnen voldoen, maar kreeg uitstel tot 2027. Het niet halen van de milieudoelen kan grote gevolgen hebben voor de vergunningverlening voor bedrijven die water onttrekken of juist lozen, de regels rondom mest en het gebruik van chemische middelen in de landbouw. „‘Nationaal kunnen er potentieel ingrijpende gevolgen zijn voor afzonderlijke projecten en besluiten”, scheef minister Harbers (Milieu) vorig jaar al over de Europese waterdoelen.

„De kerntaken van de waterschappen zijn de waterkwaliteit (schoon water), het beheer van de hoeveelheid water en de zuiveringsinstallaties”, zegt de hoogleraar van de Universiteit van Amsterdam en Wageningen University. „Waterschappen hebben hun taken en verantwoordelijkheid hierin de afgelopen jaren laten liggen.”

Zo zijn rioolwaterzuiveringsinstallaties voor een deel zelf verantwoordelijk voor het vervuilen van oppervlaktewater en is het bestuur van de waterschappen te veel op landbouw georiënteerd geweest, aldus Verdonschot. „Over waterkwaliteit werd gedacht: ach dat komt wel weer een keer.”

Verdonschot is daarom huiverig voor partijen als de BoerBurgerBeweging (BBB), die deze waterschapsverkiezingen voor het eerst meedoet in alle 21 waterschappen. De partij wil de bewoners van het platteland in het waterschap vertegenwoordigen, naast de twee vaste bestuurszetels die al gereserveerd zijn voor vertegenwoordigers van de landbouw. „Over BBB denk ik: informeer je nu eens over de afspraken die zijn gemaakt. Als we blijven doen wat we altijd al doen, bouwen we nog een grotere schuld op die we later moeten aflossen. Bovendien, al het leven is afhankelijk van goede waterkwaliteit. Als dat je niet interesseert, dan moet je niet in het waterschap gaan zitten.”

Verdonschot hoopt dat kiezers zich voor komende waterschapsverkiezingen goed informeren wat de partijen willen met de waterkwaliteit. „We hebben het echt heel lang laten versloffen. Als we beter welzijn willen, moeten we nu keuzes gaan maken over het waterschap.”

Het algemene bestuur van de waterschappen heeft tussen de 18 en 30 zetels. Deze waterschapsverkiezingen zijn door een wetswijzing voor het eerst meer zetels beschikbaar voor verkiesbare bestuurders. Afgelopen november werd een wet aangenomen waardoor de vaste zetels die eerder bij de waterschappen gereserveerd waren voor het bedrijfsleven, verdwijnen. Daarmee komen er per waterschap drie tot vijf zetels bij voor verkozen bestuurders. Wel blijven er vier gereserveerde zetels over voor organisaties namens de landbouw en de natuur.