Dat blijkt uit een rapport dat het CBS vrijdag uitbracht. Daarin blikt de onderzoeksinstantie terug op drie jaar coronapandemie. Maandag is het precies drie jaar geleden dat de eerste officiële coronabesmetting in Nederland werd geregistreerd. Het betrof een 56-jarige ondernemer uit Loon op Zand.

De effecten van de pandemie waren overwegend negatief. Zo overleden er tussen maart 2020 en oktober 2022 ruim 47.000 mensen aan Covid-19. Dit aantal komt vrijwel overeen met de oversterfte –de meer dan verwachte sterfte– die in de achterliggende drie jaar 45.800 mensen bedroeg. Ter vergelijking: in 2017, 2018 en 2019 overleden opgeteld bijna 2400 meer mensen dan verwacht.

Uitgestelde zorg

Hoewel Covid-19 de meest voor de hand liggende reden is voor de oversterfte tijdens de pandemie, kunnen ook factoren als uitgestelde zorg daaraan hebben bijgedragen. Zo werden er in 2020 en 2021 meer dan 305.000 operaties uitgesteld.

In de coronajaren verslechterde de mentale gezondheid van jongeren. Kampte in 2019 en 2020 nog 11 procent van de 12- tot 25-jarigen met psychische problemen, in 2021 nam dit toe tot 18 procent.

Bijna de helft van de 12- tot 25-jarigen zei dat de coronacrisis hun leven negatief heeft beïnvloed. Jongeren misten vooral het buitenshuis leuke dingen doen en het contact met vrienden en familie.

Een derde van de Nederlanders van 12 jaar en ouder gaf eind 2020 aan door de coronamaatregelen minder te zijn gaan sporten en bewegen. Daartegenover staat een groep van 15 procent die juist meer is gaan bewegen. Ook brachten mensen in 2020 in hun vrije tijd meer uren achter een beeldscherm door. De gemiddelde schermtijd nam toe met ruim 40 procent.

Daarnaast gaf 20 procent van de 12-plussers aan meer ongezonde snacks en tussendoortjes te zijn gaan eten. Ongeveer 10 procent deed dat juist minder.

Lege winkelstraten

Tijdens de pandemie werden er minder huwelijken gesloten. Stapten er in 2019, het jaar voor de pandemie, nog zo’n 63.500 mensen in het huwelijksbootje, in 2020 ging het om ‘slechts’ 50.200. En in 2021 beloofden 56.400 mensen elkaar trouw. Vooral in de lockdowns hadden trouwambtenaren het rustig. Het aantal geregistreerde partnerschappen nam juist toe, in lijn met de jaren ervoor.

De pandemie had ook positieve effecten. Zo daalde de geregistreerde criminaliteit tijdens de lockdowns. Het CBS vermoedt dat dit deels te maken heeft met de lege winkelstraten, waardoor winkeldieven en zakkenrollers minder kans kregen om toe te slaan. Bovendien schrok het thuiswerkbeleid inbrekers af.