Haar aftreden, dat Sturgeon woensdag in een persconferentie bekendmaakte, kwam zelfs voor politici als een verrassing. Ze was sinds 2014 leider van Schotland. Sturgeon blijft aan, zolang er nog geen opvolger is.

Nadat haar SNP met de vorige verkiezingen bijna een meerderheid in het Schotse parlement haalde, zag Sturgeon de kans om een onafhankelijkheidsreferendum aan te kondigen. Maar het Britse hooggerechtshof trok een streep door dat plan. Voordat Schotland een referendum mag houden, moet Londen toestemming geven, oordeelde de rechter. De Britse regering weigert dat te doen.

Sturgeon wilde nu van de algemene verkiezingen in 2024 een verkapt referendum maken. Elke stem op haar partij zou gelden als steun voor onafhankelijkheid. Maar de SNP is verdeeld over het plan en dat veroorzaakte kritiek op haar persoon.

Transgenderwet

De Schotse premier kwam in het najaar van 2022 verder onder vuur om een transgenderwet die ze probeerde door te drukken. Sturgeon wilde het voor transmensen vanaf 16 jaar makkelijker maken om hun geslacht in de wet aan te passen.

Het plan werd onderwerp van felle kritiek. Zelfs leden van haar eigen partij steunden het voorstel niet. Uiteindelijk blokkeerde de Britse regering de voorgestelde hervorming.

In de toespraak van woensdag zei Sturgeon echter dat haar aftreden geen gevolg is van de politieke problemen waarmee ze kampt. De premier zou al langer met de vraag zitten of ze al dan niet zou aftreden. „Het premierschap eist haar tol”, zei Sturgeon. „Ik heb niet meer de energie als eerder.” Haar aftreden heeft volgens de premier ook te maken met de politieke cultuur. Het debat is verhard, zodat „het leven als politicus intensiever is.”

Onafhankelijkheid

Wat Sturgeons vertrek voor haar levensdroom –een onafhankelijk Schotland– betekent, is de vraag. Sturgeon zelf is „ervan overtuigd dat mijn opvolger Schotland naar onafhankelijkheid zal leiden”. Maar haar partij is verdeeld over de kwestie. De SNP beslist in maart of de volgende verkiezingen als een de facto referendum worden gebruikt.

Ook staat open wie Sturgeon opvolgt. De SNP komt donderdag bijeen om de regels en het tijdschema voor de verkiezing van een leider vast te stellen. Nu lijkt vicepresident John Swinney de hoogste ogen te gooien, zeggen analisten. Swinney heeft de partij eerder geleid. Een andere kandidaat is de 32-jarige Kate Forbes. Zij is kabinetssecretaris van Financiën en geliefd binnen de SNP.

Maar de kansen nemen ook toe voor Labour, de tweede Schotse partij. Labour is kritisch over onafhankelijkheid. Ook steeds meer Schotten zijn negatief over de strategie van de SNP om het land naar zelfstandigheid te leiden. Een Labour-functionaris zei woensdag tegen nieuwsmedium Politico dat de partij van plan is „dit momentum aan te grijpen”.

Sturgeon zal tot de Schotse verkiezingen in 2026 parlementslid blijven. Ook daarna blijft ze politiek actief en zal ze ijveren voor haar levensdroom: onafhankelijkheid.