Het Poolse Constitutioneel Tribunaal oordeelde anderhalf jaar geleden tot tweemaal toe dat de Poolse grondwet soms boven het Europees recht gaat. Door deze uitspraken is niet langer gegarandeerd dat de Europese regels in de hele unie gelden, vreest de commissie. De EU kan dan haar samenhang verliezen, menen deskundigen. Het hoogste Poolse hof is volgens de commissie ook niet onafhankelijk. Het zou aan de leiband van de regering in Warschau lopen, die haar greep op de benoeming van rechters de afgelopen jaren heeft verstevigd.

Het conflict over het zogeheten primaat van het Europees recht maakt deel uit van een langer slepende ruzie tussen Brussel en Warschau over de Poolse omgang met de rechtsstaat. Door de ruzie wacht Polen bijvoorbeeld nog altijd op de tientallen miljarden euro’s uit het Europese coronaherstelfonds waarop het land aanspraak maakt. De commissie weigert die over te maken zolang het gezag van de Europese rechter in Polen niet verzekerd is. De Poolse regering is daarom bezig sommige door Brussel gehekelde wijzigingen in de rechterlijke macht terug te draaien. Zij wil het geld graag kunnen incasseren vóór de parlementsverkiezingen komend najaar.