Samen met zijn vrouw Jocelyn houdt Stanley Burgess –beiden rond de 80– het kleine kerkje in stand. „Met Gods hulp.”

Burgess is koster, penningmeester en klusjesman van de chapel. Officieel is hij geen diaken of ouderling, maar al jaren leidt hij de leesdiensten. Jocelyn is de organist en houdt de kerk schoon. Ze zijn de enige regelmatige bezoekers van het kerkje, samen met een neef. Oudere gemeenteleden zijn overleden en een jongere generatie is er niet. „We zijn in 1981 in de chapel getrouwd. Dat is de laatste bruiloft die er gehouden is.”

Allington is een kleine buurtschap in het Engelse graafschap Wiltshire. Ze wordt omgeven door mooie boomgaarden en graslanden waar schapen grazen. In de zomer staan de heuvels vol met mais en koren.

Wie Allington anno 2022 bezoekt, zou niet denken dat het dorpje vroeger bekendstond om zijn godvrezendheid. De grote, historische boerderijen worden nu bewoond door rijke Britten. De 
Bethel Strict Baptist Chapel, die vroeger een centrale plek innam, staat nu wat verscholen en enigszins vervallen achter grote leibomen en een heg.

„Velen weten wel dat het kerkje er is, maar hebben geen behoefte meer om het te bezoeken”, zegt Stanley Burgess. Het gaat hem aan het hart. „Als God het hart niet opent, komen ze niet.”

Toch opent hij iedere zondag de deuren van de kapel. En gaat hij iedere week met zijn vrouw naar Allington om het gras rondom de kerk te maaien, de heg te knippen, de banken te stoffen en de nodige andere klusjes te doen.

Op deze zaterdag laat hij ons het kerkje zien. We lopen achter Stanley aan over het oude paadje naar de zijingang van de kerk. Hij haalt een oude sleutel uit zijn zak tevoorschijn en opent de deur naar de consistoriekamer. Die is klein en eenvoudig. Bij het raam staat een oude houten tafel met een stoel. Menig predikant heeft hier zijn Bijbel opengeslagen en de Heere om Zijn zegen gesmeekt voor het beklimmen van de kansel. Verder is er een schouw waar een elektrische kachel in geïnstalleerd is. Daarnaast een eenvoudig keukenblok. „Deze heb ik later geplaatst, zodat de dominee tussen twee kerkdiensten door in de consistoriekamer kon verblijven en de maaltijd kon nuttigen”, legt Stanley uit.

Helpen

Jocelyns vader en grootvader waren beiden predikant. Van kinds af aan ging ze met hen mee naar andere kerkjes van de Strict Baptists. „Vader kon niet autorijden. Toen mijn broer en ik ons rijbewijs hadden, brachten we hem overal heen waar hij moest preken. Ook gingen we bij veel kerken helpen. Dat betekent dat je naar diensten van de kleine gemeenten ging om de kerkdienst daar bij te wonen. Zo steunden we elkaar. Regelmatig zorgden we ook voor een maaltijd voor de dominee in de consistorie en hielden we hem gezelschap. Meestal gingen we zondags drie keer naar de kerk. Twee keer naar de eigen kerk en een keer elders. Doordeweeks deden en doen we dat nog steeds, meestal twee of drie keer per week. Vroeger gebeurde dat veel en was dat heel gewoon. Nu gebeurt dat veel minder. Zondagsmiddags komen er ook een paar mensen naar Allington om ons te ondersteunen.”

We lopen de kerkzaal in. Voor in de kerk staat een eenvoudige, houten preekstoel waarop de kanselbijbel ligt. Aan de muur erachter hangen twee gedenkplaten. Een ter herinnering aan Joseph Charles Philpot en een ter herinnering aan Joseph Parry en zijn gezin (zie ”Ieder jaar kwam Philpot”). Voor de preekstoel bevinden zich een houten tafel met een lessenaar en een psalmbord met kartonnen cijferkaartjes waarmee de ”hymns” worden aangegeven. Daarvoor een straalkacheltje, voor als het ’s winters koud is in de kerk.

De ontwikkelingen van de afgelopen 200 jaar zijn terug te zien in de kapel. Er hangen houten houders waar vroeger olielampen in hingen. IJzeren kandelaren waar kaarsen in brandden. Aan de muur zijn elektriciteitsdraden bevestigd. Aan het plafond hangen hedendaagse lampen. Ook zijn er geluidsboxen en microfoons in de kerk aangebracht. Bij de uitgang hangt een houten collectebusje met een collectemandje erbovenop.

Doopbad

Stanley slaat een stuk tapijt van de houten vloer aan de kant en wijst op een luik. „Hieronder zit het doopbad. Dat loopt van hier tot aan de andere kant van de kansel. De dopeling loopt het trapje af, samen met de dominee, en wordt dan gedoopt. We hebben de geloofsdoop. Dat betekent dat iemand gedoopt mag worden wanneer hij gelooft een kind van God te zijn. De doop volgt nadat de persoon getuigenis afgelegd heeft voor een aantal gemeenteleden en de dominee en toestemming krijgt om gedoopt te worden.” Met een verdrietige blik in zijn ogen: „Jocelyn was de laatste die hier gedoopt is. Dat was in 2007.”

Jocelyn laat het oude harmonium zien en speelt een hymn uit Gadsby’s hymnbook, het liederenboek dat bij de Strict Baptists in gebruik is. Terwijl Stanley door het gangpad loopt, komen er herinneringen naar boven. „Ik herinner me dat ik als klein jongetje al naar de kapel ging, aan de hand van mijn moeder. De kerk was toen al klein en bestond vooral uit de gezinnen Burgess: het gezin van mijn vader en zijn broer. Mijn broers en zussen verlieten de kapel toen ze volwassen werden. Velen trokken de wereld in, sommigen gingen naar een ander kerkgenootschap. Eén broer en ik bleven nog gaan, samen met nog wat ouderen. Zij zijn inmiddels overleden. Nu zijn alleen mijn neef, Jocelyn en ik nog over. Vaak zijn we met drie tot vijf personen in de kerk.”

Preek

Stanley vertelt hoe de zondagse diensten ingevuld worden. „Vroeger las ik zondagsochtends een preek. Nu lukt me dat niet meer en luisteren we thuis een preek. Iedere zondagmiddag is er een dominee en komen er meestal wat mensen uit een andere kapel om ons te helpen. Dominee G. D. Buss uit Chippenham preekt hier veel. Vaak noemt hij de tekst „Waar twee of drie vergaderd zijn in Mijn Naam, daar ben Ik in het midden van hen”, Mattheüs 18:20. Dat ervaren we hier.”

De kapeldeur wordt weer gesloten en zal morgen weer open gaan. Met nieuwe moed en verwachting van Boven. Op het kerkhof staan we nog even stil bij de graven van de families Parry en andere oud-kerkgangers.

Kistje

Thuis in hun woning in Devizes haalt Stanley een oud metalen kistje tevoorschijn. „Dit is het kistje dat van generatie op generatie is overgedragen met de fondsen van de kapel. Ik heb het sinds 1989. Toen werd ik penningmeester en secretaris, nu 33 jaar geleden.”

Hoe voorziet het kerkje in haar financiën? Stanley: „Het kost bijna evenveel om een kapel voor drie mensen open te houden, als voor driehonderd. De dominee moet zijn traktement krijgen, de elektriciteit en de verplichte verzekering moeten betaald worden. Dan zijn er nog de materiaalkosten voor onderhoud. Voor de preekbeurten krijgen we beperkte financiële steun uit een fonds van de Strict Baptists. Verder zijn we afhankelijk van collectes en giften en leggen we zelf bij. Grote reparaties kunnen we niet betalen.”

Toekomst

Op de vraag hoe Burgess de toekomst voor de kapel ziet, blijft het even stil. „Die vraag houdt me erg bezig. Ieder jaar worden er zo’n twee kerkjes van de Strict Baptists gesloten. Ze worden verkocht en krijgen een andere bestemming of gesloopt zodat er iets nieuws gebouwd kan worden. Wie houdt de kapel open als wij het niet meer kunnen of er niet meer zijn? We bidden om een wonder, om nieuwe gezinnen en aanwas van de gemeente. Het is in Gods handen.”

Wat drijft het echtpaar Burgess om zich zo in te zetten voor deze kerk, terwijl er zo weinig toekomst voor lijkt te zijn? Stanley: „In Mattheüs 25 staat „Zijn heer zeide tot hem: Wel, gij goede en getrouwe dienstknecht, over weinig zijt gij getrouw geweest, over veel zal ik u zetten; ga in, in de vreugde uws heern.” Dat proberen we te doen: getrouw zijn aan de Heere.”

Wilt u de Bethel Strict Baptist Chapel bezoeken en een kerkdienst bijwonen? Het adres is Allington, SN10 3NN Wiltshire, Engeland. Jongeren die interesse hebben in een werkvakantie in 2023 en willen helpen de kapel op te knappen, zijn ook erg welkom. Voor meer informatie: Stanley Burgess, s_burgess63@yahoo.com.

Lees in Digibron

Zes kerkgangers in de kerk van Philpot (Terdege, 09-05-2012)

“Ik zal gaan in de kracht des Heeren” (Reformatorisch Dagblad, 19-02-2007)

Strict Baptist (I) (De Wekker, 01-03-1996)

Strict Baptist (II) (De Wekker, 08-03-1996)