Rijk en arm ontmoeten elkaar op de Tamarschool

De ene leerling krijgt een gezonde maaltijd mee naar school: groente, fruit en een fles met water. Andere kinderen krijgen altijd een zakje met een croissantje mee, vertelt juf Bronne (46) van groep 7. Eenzijdige voeding kan een signaal van armoede zijn, weet de leerkracht, die Surinaamse wortels heeft maar al haar hele leven in Den Haag woont. „Soms zie ik armoede ook aan kleding. Kinderen die regelmatig dezelfde trui aan hebben of het hele jaar een zomerjas dragen.” ![19032720.JPG](https://erdee-prod-bucket-s3-001.ams3.digitaloceanspaces.com/19032720_2675c5acf6.JPG)---De Tamarschool in Den Haag. beeld RD, Anton Dommerholt--- Veel ouders kunnen de eindjes maar met moeite aan elkaar knopen, weet directeur Jan Boer (53). Zo’n 10 procent tot een kwart van de leerlingen heeft te maken met armoede (zie ”Alarmerende verschuiving”). „De problemen werden het afgelopen jaar groter doordat het leven een stuk duurder is geworden. Ik merk dat veel mensen zich zorgen maken. Een groep die eerder net rond kon komen, komt nu in zwaar weer terecht. Als je weinig loonsverhoging krijgt en de huur en andere kosten stijgen, dan kom je in een vicieuze cirkel terecht.” De grote klap voor veel ouders moet echter nog komen bij de eindafrekening van de energienota, denkt hij. ## Kerstmutsen Een waterig zonnetje schijnt op de dikke populieren en de portiekflats langs de Fluitenbergstraat in de Haagse wijk Morgenstond. Lachende en schreeuwende kinderen rennen uit een gebouw met grauwe stenen en grote ramen. Het is pauze op de Tamarschool. Op het plein vermaken de jongens zich met een voetbal. Wat opvalt is de diversiteit aan huidskleuren. De kleding van sommige kinderen valt ook wat uit de toon. Een jongen heeft kaplaarzen aan; een ander draagt ondanks de kou een voetbalshirt. Verder is er een aantal kerstmutsen en joggingbroeken te zien. ![19032719.JPG](https://erdee-prod-bucket-s3-001.ams3.digitaloceanspaces.com/19032719_533454533b.JPG =400)---Directeur Jan Boer. beeld RD, Anton Dommerholt--- Diversiteit is hét kenmerk van de school, stelt directeur Boer. Er komen niet alleen kinderen uit de wijk, maar bijvoorbeeld ook uit het Westland, kilometers verderop. „Onze school staat in een achterstandswijk, maar onze leerlingen komen uit alle lagen van de bevolking”, vertelt Boer, die sinds 2015 leidinggeeft aan de school. „De contrasten zijn groot. Er zijn ouders die hun kinderen afzetten en doorfietsen naar een ministerie om daar aan het werk te gaan. Maar er zijn ook vaders en moeders die nog nooit hebben gewerkt of om vier uur ’s ochtends aan het werk zijn gegaan in de kassen.” De Tamarschool is een evangelische school met een open toelatingsbeleid. De helft van de ruim 400 leerlingen komt van buiten de wijk en kiest voor de school vanwege zijn identiteit. Deze leerlingen komen vanuit gereformeerde gemeenten tot aan pinksterkerken. De andere jongens en meisjes komen uit de wijk en hebben deels een christelijke achtergrond, zoals Eritrese vluchtelingen. Maar er zijn ook Turkse en Marokkaanse moslims of leerlingen zonder godsdienstige overtuiging, vertelt de directeur. De culturele diversiteit van de school is groot. Naast kinderen met een Nederlandse achtergrond zijn er onder meer kinderen van Syrische, Iraakse, Iraanse, Surinaamse, Antilliaanse, Indische, Russische, Oekraïense, Nigeriaanse en Ghanese afkomst. Een deel van de ouders is heel open over armoede, zegt de directeur. „Zij praten op het schoolplein over hun sores. Dat zijn vaak mensen die al heel lang in de schuldsanering zitten.” Maar volgens de directeur is er is in het afgelopen jaar veel onzichtbare armoede bijgekomen. „Daar moet je oog voor hebben. Als een leerling voor de zoveelste keer zijn brood vergeet, ga je een patroon ontdekken.” ## Overbewoning Bronne probeert deze signalen met ouders te bespreken. „Het is belangrijk om een goede band met vaders en moeders te hebben. Alleen dan is een open gesprek mogelijk. Dat red ik niet met een tienminutengesprekje.” Tijdens een intakegesprek komt armoede vrijwel nooit aan de orde, zegt Boer. „Daar is vertrouwen voor nodig.” De directeur, die zelf in Den Haag woont, ziet in de wijk rondom de school tal van problemen die te maken hebben met armoede. „Ik zie overbewoning. Mensen gaan door gebrek aan beschikbare woonruimte met te veel mensen in een klein huis wonen. Verder zijn er gezinnen die grote schulden hebben en van heel weinig rond moeten komen. Soms tobben deze families al generatieslang met werkloosheid of verslaving. In deze straat zie je ’s morgens bijna niemand naar z’n werk gaan. Dit speelt ook achter de voordeur van een deel van onze leerlingen.” ![19032718.JPG](https://erdee-prod-bucket-s3-001.ams3.digitaloceanspaces.com/19032718_ccbe439e9b.JPG)---Juf Tamara Bronne. beeld RD, Anton Dommerholt--- Juf Bronne ziet bovendien een gebrek aan kennis. „Sommige ouders weten niet hoe ze kinderbijslag moeten regelen. De Ooievaarspas (een pas voor gezinnen met een laag inkomen die korting biedt op allerlei activiteiten, AV) moeten deze mensen op de website van de gemeente Den Haag aanvragen. Ze spreken de Nederlandse taal vaak niet goed en zijn digitaal niet vaardig. Voor hen zijn er tal van drempels. Gebrek aan kennis noem ik ook armoede.” ## Concentratie Als het thuis niet lekker gaat, heeft dat direct invloed op een kind, weet Bronne. „Kinderen maken zich druk en willen hun ouders helpen. Bezorgdheid veroorzaakt een gebrek aan concentratie. Als een leerling boosheid of verdriet afreageert, geeft dit soms ook gedragsproblemen.” Veel ouders verwachten dat hun kinderen toch presteren, ondanks de omstandigheden, stelt de juf. Die houding ziet directeur Boer nogal eens bij ouders in vluchtelingengezinnen. Zij stimuleren hun kinderen om goed hun best te doen en succesvol te zijn. „Deze opvoeders beseffen dat schoolprestaties perspectief bieden in hun beroerde situatie.” ![19032717.JPG](https://erdee-prod-bucket-s3-001.ams3.digitaloceanspaces.com/19032717_dd70a73f29.JPG =400)---beeld RD, Anton Dommerholt--- Boer maakt zich grote zorgen over een andere reactie op armoede: criminaliteit. Kinderen worden op steeds jongere leeftijd geronseld door criminelen, vaak in het drugscircuit. „Zelfs als je tien jaar bent, kun je snel geld verdienen door ‘pakketjes’ af te leveren. Veel kinderen kunnen de gevolgen daarvan niet overzien en vallen voor geld en aanzien.” Op verschillende manieren probeert de Tamarschool ouders en leerlingen die krap bij kas zitten te helpen. Voor het overblijven betalen ouders 20 euro per maand. Aan degenen die dit bedrag niet kunnen missen, wordt het kwijtgescholden. De school heeft ook een kledingkast, de zogenaamde Tamarktplaats. Ouders kunnen daar schoenen, laarzen, jurkjes en broeken afgeven die ze niet meer nodig hebben. Andere gezinnen maken daar dankbaar gebruik van. „In contact met ouders verwijzen we ook vaak naar initiatieven in de wijk vanuit de gemeente of de kerken. Er is een behoorlijk vangnet, maar mensen weten het vaak niet te vinden”, vertelt Boer. Juf Bronne koppelt ouders soms aan elkaar. „Als iemand de taal niet goed spreekt, is er vaak wel een ouder die wil helpen met vertalen. Zo’n verbinding maak ik graag.” :::inline_article 1::: :::inline_article 2::: ## Bak fruit Kinderen die thuis geen computer hebben, mogen na schooltijd in het lokaal blijven om bijvoorbeeld aan een boekbespreking te werken, vertelt Bronne. „Het mooie van het basisonderwijs is dat we daarbij kunnen helpen. Voor en met ouders. Op een middelbare school zijn die mogelijkheden vaak veel beperkter.” De leerkracht heeft altijd iets extra’s in haar kast, zoals crackers. „Als een leerling niets heeft, dan deel ik dat eten gewoon.” Bronne heeft ook een flinke bak met fruit in het lokaal staan. „Wat over is, gaat met leerlingen mee naar huis.” Dat een kind geen eten mee heeft, is niet altijd een gevolg van armoede. „Het kan ook vergeetachtigheid zijn”, relativeert ze. Boer wil met zijn school de Bijbelse opdracht om recht te doen aan armen en verdrukten in praktijk brengen. Maar de directeur merkt soms aan leerkrachten dat ze de last van leerlingen te veel op zich nemen. Dan benadrukt hij dat ze niet meer zijn dan een schakeltje. „Ik zeg tegen hen: Doe wat je kunt, maar probeer ook los te laten. We moeten niet redden, maar helpen. Redden maakt afhankelijk en is niet gelijkwaardig.” ![19032721.JPG](https://erdee-prod-bucket-s3-001.ams3.digitaloceanspaces.com/19032721_978afc4c17.JPG =400)---De school heeft een kledingkast, de zogenaamde Tamarktplaats. Daar kunnen ouders kledingstukken brengen of halen. beeld RD, Anton Dommerholt--- Juf Bronne weet dat veel leerlingen de school als een warme plek ervaren. „Sommige jongens en meiden zijn liever op school dan dat ze vakantie hebben. Ze gaan in hun vrije tijd nergens heen omdat er geen auto en geen geld is voor uitjes. Ouders hebben zo veel zorgen aan hun hoofd dat ze het niet kunnen opbrengen om bijvoorbeeld een dagje naar het strand te gaan.” Als leerkracht probeert ze het blikveld van iedere leerling te verbreden, ongeacht in welke situatie deze zit. „Ik vertel hun dat met God en door het geloof veel mogelijk is. Iedereen heeft talenten en gaven gekregen om iets met zijn leven te doen. Daarmee hoop ik impact te hebben.” Er zijn genoeg ouders die met weinig inkomen toch de eindjes aan elkaar kunnen knopen, ziet Boer. „Ze zijn bijvoorbeeld actief op weggeefsites en gaan naar de voedselbank. Anderen gaan aan het werk en komen echt uit de armoede. Het is vaak een lang proces, maar het gebeurt wel. Dat is veerkracht.” :::kader 1:::

Rijk en arm ontmoeten elkaar op de Tamarschool

Onderwijs & opvoeding | Armoede

RD.nl in uw mailbox?