Hoog rijst de rots op uit de vlakte waarin de rivier de Forth kronkelt. Boven op de uitstekende steenrug staat het kasteel van Stirling. Direct is duidelijk hoe strategisch de ligging is: de vlakte overziend kon de kasteelheer vanaf veilige hoogte de vijand van ver zien aankomen. In de verte steken de eerste heuvels van de ruwe Schotse Hooglanden hun kop omhoog.

„Stirling is gesticht als Royal Burgh, koninklijke burcht, in 1124. Het is een historische stad en was eeuwenlang een van de hoofdsteden van Schotland”, zegt gids Sara Paddeo-Kornobis, kenner van de stad. „Stirling was de favoriete verblijfplaats van de Stuart-dynastie: ver weg van de drukte van Edinburgh. De koningen verbleven hier graag, dicht bij hun jachtgebied. Zo komt Stirling aan de naam ”stad van de Schotse koningen””, zegt Paddeo. Toen koning Jacobus VI in 1603 naar Londen vertrok om daar de troon te bestijgen, verloor Stirling zijn bijzondere positie, maar de koninklijke geschiedenis leeft hier nog.

De klim vanuit het nieuwere deel van de stad naar het kasteel is flink. Veel mensen pakken de auto of pendelbus. De bijzonderste bezienswaardigheden liggen op de top, maar de Spittal Street ernaartoe voert ook langs historische gebouwen. Tegelijk is er veel vergane glorie: een statig gebouw dient nu als hotel en even verderop huist de jeugdherberg achter de gevel van een kerk. Hier stond vanaf 1740 de zogeheten Erskinekerk. De bekende ds. Ebenezer Erskine had kort daarvoor gebroken met de Church of Scotland. De kerk kreeg later een ander uiterlijk. De huidige voorgevel dateert van rond 1820.

Naast de kerk stond ooit de oude gevangenis. Nu is het een museum waar bezoekers kunnen griezelen en alles te weten kunnen komen over de „gruwelijke wereld van misdaad en veroordeling”.

Kroning

De wandeling gaat verder. Aan het einde van de straat staat de Church of the Holy Rude, oftewel de kerk van het Heilige Kruis. „Het is het op een na oudste gebouw in Stirling en een van de drie nog in gebruik zijnde kerken in het Verenigd Koninkrijk waar een koninklijke kroning plaatsvond. James of Jacobus VI (zoon van Mary, koningin der Schotten) werd er in 1567 gekroond”, weet Paddeo. De Schotse reformator John Knox preekte bij die plechtigheid in deze kerk.

Later diende de Schotse prediker James Guthrie (1612-1661) de gemeente hier. Het conflict met de koning over diens zeggenschap in de kerk liep zo hoog op dat Guthrie uiteindelijk werd gearresteerd en vastgezet in het kasteel van Stirling en daarna opgehangen in de hoofdstad Edinburgh. Zijn licht scheen helder, of beter: hij mocht rijk spreken van het Licht. Guthries preken bleven geliefd, ook in Nederland.

Dat geldt ook voor die van Ebenezer Erskine. Ook hij stond in de Church of the Holy Rude. Het waren gezegende tijden. De Heere werkte. Op avondmaalszondagen kon het hier vol zijn. Regelmatig kwam zijn broer Ralph Erskine hem dan helpen bij de bediening. Stirling zou in dat opzicht ook een poort naar de hemel genoemd kunnen worden, want hier daalde de Geest vaak af om mensen iets van Christus te doen zien.

Naast de kerk ligt een uitgestrekte begraafplaats. Liefhebbers van de kerkgeschiedenis mogen deze niet zonder bezoek passeren. Hier staan monumenten die herinneren aan grote namen.

Midden op het kerkhof staat een groot reformatiemonument, met een beeld van Knox in het midden. Het wordt geflankeerd door beelden van twee andere strijders in de kerk: de theoloog en reformator Andrew Melville (1545-1622) en de theoloog Alex Henderson (ca. 1583-1646).

Op de begraafplaats ligt een hoge rots. Een jong stel geniet er van elkaar en van het uitzicht. Ronddwalend vindt de bezoeker standbeelden van de Schotse predikanten James Renwick, Ebenezer Erskine en James Guthrie. Een koepel met daarin twee vrouwenstandbeelden herinnert aan de marteldood van Margaret Wilson en de oudere Margaret Lachlane. Zij werden in 1685 verdronken in zee, omdat ze hun dienst aan Christus niet wilden afzweren. En zo zijn er nog meer indringende verhalen. Een gids vertelt deze middag aan iedereen die interesse heeft over de bijzonderheden van de begraafplaats. Bankjes geven de gelegenheid om het memento mori invulling te geven, maar ook om Gods grote daden te overdenken.

Kasteel

Nog even naar het kasteel. Het gaat bijna dicht. Hier voelt elke Schot de trots van zijn voorgeslacht. Voor de poort staat een groot beeld van Robert de Bruce (1274-1329). De vrijheidsstrijder voerde het Schotse leger aan en versloeg in de slag bij Bannockburn in 1314 het machtige Engelse leger. Dankzij hem bleef Schotland onafhankelijk, onderstreept de gids. Robert kijkt uit over de plek waar hij ooit streed, beneden in de vallei.

In de verte is het Wallacemonument zichtbaar: een hoge uitkijktoren. Ook dat herinnert aan een beroemde veldslag, in 1297.

Daarachter rijzen de heuvels van de Schotse Hooglanden op. Na een dag stad, cultuur en geschiedenis nodigen die uit voor een stevige wandeltocht. Maar dat is voor morgen.

Het Reformatorisch Dagblad organiseert een tiendaagse reis naar Schotland met een dagtocht naar de Schotse Hooglanden, van 26 juni t/m 5 juli. Een bezoek aan Stirling maakt deel uit van het programma. Reisleider is prof. dr. A. Baars. 
> beleefenontmoet.nl voor meer informatie