Amsterdam streeft ernaar jaarlijks 7500 woningen te bouwen. „Maar door stijgende bouwkosten, de stijgende rente en personeelsschaarste is dat geen zekerheid”, aldus de woordvoerster. Projecten vallen op dit moment nog niet stil, maar lopen wel vertraging op.

Het effect van stijgende bouwkosten en hogere hypotheekrentes ziet ook Utrecht. „In het voorjaar van 2022 verwachtten we nog dat er met de bouw van 1300 woningen gestart kon worden in 2022, in het najaar hebben we die verwachting teruggebracht naar 1000”, laat een woordvoerder van verantwoordelijk wethouder Lot van Hooijdonk weten, die de meest recente cijfers nog niet kan geven. In Utrecht worden ook minder nieuwbouwwoningen verkocht. „Dit heeft te maken met de dalende prijzen, die vaak in nieuwbouw nog niet zijn verwerkt, en gebrek aan vertrouwen bij kopers.”

Den Haag merkt dat er in de sector veel zorgen zijn over de huidige omstandigheden. „Op dit moment zijn enkele projecten met grote bouwprogramma’s vergund, waarbij de initiatiefnemer nog niet kan aanvangen met de bouw als gevolg van terughoudendheid van marktpartijen”, zegt een woordvoerder van wethouder Robert van Asten (stedelijke ontwikkeling). De actuele woningbouwsituatie vraagt volgens hem om samenwerking met en vertrouwen tussen gemeente en marktpartijen.

Rotterdam laat weten dat nieuwbouwprojecten op dit moment vertraging oplopen. „We zijn we per project aan het inventariseren wat hiervan de redenen zijn”, zegt een woordvoerster van wethouder Chantal Zeegers (bouwen en wonen). „We sluiten niet uit dat projecten worden uitgesteld of stilgelegd.” Volgens de woordvoerster zijn in de Maasstad mensen terughoudender bij het kopen van een nieuwbouwhuis, waardoor het soms langer duurt voordat het voorverkooppercentage wordt gehaald en de bouw kan beginnen.

De steden zien ook een rol voor het Rijk. „Het Rijk zal hierin ook zijn verantwoordelijkheid moeten nemen, we zitten in een crisis en hiervoor moeten crisismaatregelen genomen worden”, aldus de woordvoerster van Amsterdam. „Het zou heel goed zijn om bijvoorbeeld de btw voor de bouw te verlagen.” Volgens de hoofdstad moeten ontwikkelaars er bovendien op kunnen vertrouwen dat ze „aan het einde van de rit hun geld terugkrijgen”. „Anders gaan ze niet bouwen.”