De drie, Ludmila Aleksejeva, Sergej Kovaljov en Anna Politkovskaja, zijn volgens het Olof Palme Herdenkingsfonds voor Internationaal Begrip en Algemene Veiligheid, dat de prijs toekent, ‘invloedrijke symbolen van de lange strijd voor mensenrechten in Rusland’. Aleksejeva is sinds 1996 voorzitster van de Moskouse Helsinkigroep en maakt sinds 2002 deel uit van de door de regering ingestelde Russische mensenrechtencommissie. Kovaljov was van 1993 tot 1996 voorzitter van die commissie. Hij was een van de meest uitgesproken tegenstanders van de eerste oorlog in Tsjetsjenië. Politkovskaja is een schrijfster/journaliste die opviel door haar berichtgeving over de oorlog in Tsjetsjenië.

De prijs, die bestaat uit een bedrag van vijftigduizend dollar, is in het leven geroepen door de nabestaanden van de in 1986 vermoorde Zweedse premier Olof Palme en de Sociaal–Democratische Partij, waar Palme de leider van was. De prijs wordt op 28 januari uitgereikt in Stockholm. Eerdere winnaars zijn onder anderen Vaclav Havel, Amnesty International en Hanan Ashrawi.