Parrhesia, zo gaat de serie heruitgaven van het werk van dr. W. Aalders (1909-2005) heten. Initiatiefnemer is Stichting Vrienden van dr. H.F. Kohlbrugge. „Parrhesia betekent vrijmoedigheid. Vrijmoedigheid om te spreken, maar ook vrijmoedigheid om de heilsboodschap publiek te maken”, zo verklaart dr. H. Klink, voorzitter van de stichting en hervormd predikant in Hoornaar, de naam.

Het boek ”De kerk, het hart van de wereldgeschiedenis” is de eerste heruitgave die verschijnt. Vrijdag wordt het gepresenteerd in de Grote Kerk in Vianen. Everard de Jong, legerbisschop in de Rooms-Katholieke Kerk, en Arjan Plaisier, voormalig zendeling en oud-scriba van de Protestantse Kerk in Nederland, houden een lezing. Aansluitend is er een forumdiscussie met beide sprekers en met dr. Klink.

Waarom bijna twintig jaar na het overlijden van dr. Aalders deze heruitgave?

„Dit gaat vaker zo met profetische figuren. In hun eigen tijd worden ze in een kleine kring gewaardeerd, maar daarna blijkt hun betekenis des te meer. Stichting Vrienden van Kohlbrugge is ervan overtuigd dat de boeken van Aalders relevant zijn voor deze tijd. Een terugkerend thema in zijn werk is de toenemende dynamiek van de geschiedenis en de vragen over de zin van het bestaan. Die zingevingsvragen leven vandaag de dag ook en worden alleen maar sterker. De verlegenheid van de kerk die Aalders signaleerde, wordt er ook niet minder op. Het boek ”De kerk, het hart van de wereldgeschiedenis” kan een baken in zee zijn voor de kerk van nu. Om vragen helder te krijgen en antwoorden te geven.”

Waar gaat het boek precies over?

„Het gaat over de kerk in de loop der eeuwen en over de betekenis van de kerk in het hier en nu. Aalders gaat allereerst in op het ontstaan van de kerk, vervolgens op haar ‘zijn’ in de wereld en in de geschiedenis en tot slot op de grootse taak waartoe de kerk geroepen is in de moderne tijd, die wel getypeerd wordt als tijd van godsverduistering. Hij laat zien dat de vraag naar de zin van de geschiedenis in de tijd van de Bijbel ook speelde. En dat het definitieve antwoord op die vraag uiteindelijk ligt in de aanbidding van Christus, zoals de apostel Johannes dat deed op Patmos.”

Wat betekende de kerk voor dr. Aalders?

„Die was heel belangrijk voor hem. Hij noemt de kerk een planting van God in de geschiedenis en gebruikt het beeld van een veerman. Zoals een veerman mensen over het water naar de overkant brengt, zo is de kerk een plek waar mensen worden overgezet naar het eeuwige leven. De kerk is de plek waar de Heere God Zich openbaart in zijn glorie en waar Hij de zin van de geschiedenis aan het licht brengt. In de kerk krijg je antwoorden die je nergens anders vindt.”

Hoe zou hij aankijken tegen de kerk van vandaag?

„Hij schrijft zelf dat zolang de kerk geen antwoord heeft op de bestaansvraag van het leven ze een relict wordt in de geschiedenis, iets wat er niet meer toe doet. Dat zie je nu volop gebeuren in de westerse wereld. Aalders zou tegen die ontwikkeling waarschuwen in de hoop dat de kerk zich opnieuw zou oriënteren op haar boodschap. Als het in de kerk werkelijk draait om de aanbidding van Christus, dan wordt ze een stad op een berg en een licht op de kandelaar. Dan zullen de mensen merken dat er antwoorden te vinden zijn op wezenlijke vragen. Daar was Aalders van overtuigd.”

Dan zou hij vast somber zijn gestemd over de kerk van vandaag.

„Over de huidige staat van de kerk wel, maar niet over wat het Evangelie te bieden heeft. Hij verzandde niet in pessimisme.Natuurlijk kon hij weleens aangeslagen zijn over wat er gebeurde in de wereld, maar hij was zeker geen somber mens. Integendeel, hij was zeer geestkrachtig en schreef na zijn 89e nog vijf boeken. Hij bleef tot op het laatst hoop op verandering houden.”

Welke heruitgaven van boeken van dr. Aalders staan er nog meer op de planning?

„We willen dit jaar zijn proefschrift over Pascal uitgeven, mede omdat het Pascaljaar is. We overwegen om dit of volgend jaar drie boeken over de Septuaginta uit te geven, wellicht in één band. Verder het boek ”Plato en het christendom”, mogelijk in een Engelse vertaling, omdat daar vraag naar is. En we denken aan een uitgave van de aantekeningen van gesprekken die ik met Aalders heb gevoerd over onder andere het Lukasevangelie.”

Is er anno 2023 nog belangstelling voor zijn boeken?

„Dat kan ik moeilijk inschatten, maar ik denk zeker dat er interesse voor is. In Aalders’ werken worden vragen voor het voetlicht gebracht waarin mensen zich vandaag de dag herkennen. Hij snijdt kernthema’s aan als: Waarom ben ik op deze wereld? Wat is de zin van het leven? Waarom is er zo veel lijden? Veel jongeren zijn vandaag depressief. Het kan bemoedigend voor hen zijn om te weten dat anderen ook door deze vragen zijn heengegaan.

Mensen komen vaak pas tot bezinning als alles hen uit handen geslagen wordt. Als er een coronavirus over de wereld gaat of er een oorlog woedt, zoals nu in Oekraïne. Het zijn apocalyptische vragen waar Aalders middenin stond. Daarom zijn zijn boeken zo relevant. Voor de kerkelijke mens om daar antwoorden in te vinden, zodat die ze weer door kan geven aan de niet-kerkelijke mens.”

Wat hoopt u met deze uitgaven te bereiken?

„Ik hoop dat mensen er kracht en uitzicht door krijgen, dat ze de glorie van Christus gaan zien en daardoor gemotiveerd in het leven staan. Als het einde van de geschiedenis oplicht, geeft dat zin aan ons bestaan. Het leven is geen hopeloze toestand.”