Dr. Jan Slomp, man van de dialoog
Op eerste kerstdag overleed dr. Jan Slomp (90) aan de gevolgen van een bacteriële infectie. De predikant leidde de Gereformeerde Kerken in Nederland in het ontwikkelen van een visie op de islam. Hij bleef met dat thema bezig tot het allerlaatst.
Het is geen vraag wie het grootste stempel heeft gedrukt op het leven van Jan Slomp, die in 1932 werd geboren in Heemse (bij Hardenberg). Dat was zonder twijfel zijn vader, de verzetsstrijder Frits Slomp die onder de naam Frits de Zwerver nationale bekendheid kreeg. Frits de Zwerver richtte tijdens de Tweede Wereldoorlog een omvangrijk netwerk voor onderduikers op, waar tegen 1945 vele duizenden mensen bij betrokken waren.
De invloed van zijn vader reikte erg ver, liet Jan Slomp in 2015 in een interview met het Reformatorisch Dagblad weten. „Als je zo’n geweldige vader hebt, gaan de mensen ook van jou iets verwachten. Dus dacht ik: ik moet iets presteren. Dat heb ik gedaan door de eerste zendingspredikant te worden die voor de Gereformeerde Kerken in Pakistan ging werken.”
Dertien jaar bracht ds. Slomp met zijn vrouw in Pakistan door – van 1964 tot 1977. Hij werkte er voor een centrum dat christenen in Pakistan ondersteunt en dat de dialoog zoekt met moslims.
Die dialoog bleef belangrijk voor hem. Na terugkeer naar Nederland werd Slomp kerkelijk toeruster met het oog op de islam. In die functie stond hij aan de wieg van de ontwikkeling van een visie op de islam in de Gereformeerde Kerken in Nederland (die in 2004 grotendeels opgingen in de Protestantse Kerk in Nederland).
Zijn visie werd echter niet door iedereen gedeeld. Zo vond Slomp dat christenen de islamitische profeet Mohammed als echte profeet kunnen erkennen. „Hij is profeet in de traditie van het Oude Testament, niet de onfeilbare profeet en ook niet de laatste”, zei hij daarover.
Slomp had er moeite mee als mensen in zijn ogen een onnodig zwart beeld van de islam bleven vasthouden. Net zoals hij er moeite mee had dat moslims het christelijk geloof verkeerd begrepen. Ook daar vocht hij tegen, onder meer door zich intensief bezig te houden met het Barnabasevangelie. Voor moslims is dit pseudo-evangelie een groot obstakel om de Bijbel serieus te nemen. Slomp en andere wetenschappers hebben aangetoond dat de bron van het geschrift ligt in Spanje rond het jaar 1610 – duizend jaar na Mohammed dus.
Ook na zijn emeritaat bleef Slomp vanuit zijn woonplaats Leusden publiceren over de islam en de verhouding tot het christelijk geloof. Hem was een lang en vruchtbaar leven gegeven: eerder dit jaar herdacht hij zestig jaar predikant en islamoloog te zijn.
Maar naast de islam zou ook het thema van de Tweede Wereldoorlog nooit ver weg zijn. Zo sprak hij op 5 mei van dit jaar nog een vrijheidslezing uit in de kerk van Bredevoort, waarin hij „sterke persoonlijkheden” uit het verzet, onder wie zijn vader, eerde.
Het was ook zijn vader die hem inprentte dat mensen met niets naar God komen – dat hun goede daden anders dan in de islam geen verdiensten zijn. Ook dat hield hij vast. „Bij de avondmaalstafel komen we met lege handen die gevuld worden door God”, zei hij daarover in 2015. „Ja, dat is voor mij wezenlijk.”