Verschillende grote banken voerden de afgelopen maanden een nieuwe toeslag in voor zakelijke klanten. Hiermee berekenen zij de kosten door die zij maken voor de controle op witwassen en terrorismefinanciering. Als laatste grote bank volgt volgende week de Rabobank.

Gevolg hiervan is dat verenigingen, stichtingen en bedrijven maandelijks enkele euro’s aan de banken moeten afdragen. Wie verschillende rekeningen heeft, betaalt per rekening. Volgens de NOS levert de heffing de banken jaarlijks tientallen miljoenen euro’s op.

”Kosten klantonderzoek”, noemen de banken deze heffing. Als reden voeren zij aan dat hun kosten behoorlijk oplopen, aangezien er 13.000 mensen nodig zijn om dit klantonderzoek uit te voeren.

De heffing stuit echter op weerstand. Niet alleen ondernemers, ook kerken klagen over de kosten. Bij sommige banken moeten zij meer betalen dan stichtingen. Anna Kruse, woordvoerder van de Rooms-Katholieke Kerk, noemt het ongewenst dat kerken ondanks hun waarde voor de maatschappij extra moeten betalen door wetgeving die eigenlijk niet op hen van toepassing is. „Alle extra kosten zijn te veel voor parochies, die grotendeels moeten bestaan van vrijwillige bijdragen van kerkleden.”

Ook financieel adviseur André van Luijk vindt de huidige ontwikkeling desgevraagd „ongewenst”. Tegelijk kan hij het de banken niet kwalijk nemen dat zij onderzoekskosten doorberekenen. Als gevolg van maatregelen tegen terrorisme en witwassen, zegt hij, stort Europa almaar meer regelgeving over de banken uit. De uitdijende controleplicht kost hen veel geld.

Hebben kerken niet een punt als zij aangeven dat er onder hen een laag risico is op witwaspraktijken? Van Luijk: „Dat is op zich terecht en banken mogen hun eigen inschatting maken. Maar als banken bij een controle de juistheid van hun handelwijze niet kunnen aantonen, lopen zij het risico op hoge boetes.”

Vertrouwensmodel

Dat banken de schuld krijgen, vindt hij daarom niet terecht. Eerder ziet hij een rol voor de politiek weggelegd. Hij laakt het feit dat in de regelgeving vertrouwen gaandeweg plaatsmaakte voor controle. „Dat is de kern van het probleem. Kerken vormen een laag risico. Je zou dus uit mogen gaan van het vertrouwensmodel. Banken zullen dit erkennen, maar zitten in een spagaat vanwege mogelijke boetes.”