Dr. Paul Haidostian mag dan een rasechte bestuurder zijn –zo is hij de hoogste baas van de Armeense universiteit Haigazian in Beiroet– zijn domineesachtergrond valt niet te negeren. Hij zou het tijdens het gesprek zelf meermalen aangeven – „of ben ik nu weer teveel aan het preken?” Van een teveel was zeker geen sprake, wel van een opvallend patroon in zijn antwoorden. Vragen worden steevast puntsgewijs afgehandeld. Verder is de pastorale toon in zijn spreken opmerkelijk.

Genocide

Haidostian is voorzitter van de Unie van Armeense Evangelische Kerken in het Nabije Oosten. Dat is een hele mond vol, en daarom houden we het op een kortere weergave: de Armeense protestantse kerken. Wie het over Armeniërs heeft, denkt als vanzelf aan de Turkse genocide in de eerste decennia van de twintigste eeuw. Waardoor een vluchtelingenstroom van ongekende omvang begon die wereldwijd alle kanten opging. Ook de Armeense gemeenschap in Beiroet, geconcentreerd in de wijk Burj Hammoud, draagt nog altijd dat donkere verleden met zich mee, al is de generatie die de slachtingen van nabij meemaakte verdwenen.

De Turkse genocide maakt deel uit van de Armeense identiteit, is Haidostians overtuiging. „Elke familie heeft verhalen over en herinneringen aan omgebrachte familieleden.” Er is volgens hem onder Armeniërs een diep besef dat ze behoren bij een volk dat om zijn christelijke identiteit werd vervolgd. „In combinatie met de uitdagingen van de diaspora leidde dat tot de wil om overal een Armenië in het klein op te richten: kijk, dit zijn wij.”

Het eerste begin van de Armeense evangelische kerken gaat terug tot het jaar 1846, toen in –wat nog Constantinopel heette– het werk van Amerikaanse zendelingen uitmondde in het ontstaan van christelijke gemeenten. In 1924, dus direct na de grote diaspora vanwege de massamoorden en verdrijvingen, zag de unie het licht. Dat evangelisch of protestants in de naam van de unie valt op, zeker in combinatie met Armeniërs. Die zijn immers vanaf hun geboorte Orthodox, waarmee ze eerder iets van hun nationaliteit weergeven dan van hun geloof. Armeense protestanten kennen wel zo’n persoonlijke relatie tot God. Ook dat zou geregeld blijken in het gesprek met Haidostian.

Hij maakte de oorlog van 1975-1990 mee, en dat wil wat zeggen, want de Libanese burgeroorlog (zo’n 250.000 doden) was bloedig en verwoestend. We zijn dertig , veertig jaar verder, maar de haat van toen, het wantrouwen tussen rivaliserende partijen, is nog even groot. Het ontaardde in 2019 in een ernstige patstelling waardoor Libanon stuurloos werd en burgers overgeleverd waren aan zichzelf of aan hulp van derden.

Overuren

Wie er sindsdien overuren maken? Dat zijn de mannen en vrouwen van de Armeense protestantse kerk. Het ledental mag dan een kleine drie procent zijn van de Armeense gemeenschap in Beiroet, de rol die ze speelt in levens van armlastige Armeniërs is groot. Ook steeds meer niet-Armeense burgers –waaronder veel uit Syrië gevluchte gezinnen– kloppen bij de hulppost van de kerk aan. En dat gebeurt in zulke grote aantallen, en met dusdanig serieuze verzoeken (denk aan het betalen van ziekenhuisrekeningen), dat de post dreigt te bezwijken onder deze last. Medewerkers lopen risico overwerkt te raken. Om die reden maakt het project deel uit van de RD-actie van dit jaar. Via de Gereformeerde Zendings Bond (GZB) kwam een verzoek om een bijdrage van 180.000 euro voor de komende twee jaar.

Pensioenen

Al wordt er nu niet met wapens gevochten, Haidostian wil de ernst van de huidige crisis zeker niet wegstrepen tegenover de burgeroorlog van toen. „Akkoord, je moest toen vrezen voor je leven, en er waren explosies, ontvoeringen en sluipschutters. Maar wat nu gebeurt levert een ander type van lijden op: deze crisis raakt de fundamenten van het gewone leven. Ieder stukje zekerheid dreigt weg te vallen.” Haidostian noemt het verdampen van pensioengelden, waarvan oudere werknemers dachten dat die veilig op de bank stonden. „Mensen worden ’s ochtends wakker en ontdekken dat hun geld op de bank is verdwenen.” Beter gesitueerden die zorg droegen voor familie of voor mensen in hun omgeving kunnen daardoor niet meer bijspringen. Dat maakt deze crisis extra ontwrichtend.

Alle hens aan dek

Voor de hulppost van de kerk zijn het loodzware tijden. „Alle hens aan dek”, en zorgen dat alles blijft draaien”, luidt samengevat het motto van predikant-bestuurder Haidostian. En dan gaat het niet enkel om de hulppost, ook de kerken, scholen en tehuizen die de unie runt ten behoeve van de Armeense gemeenschap moeten in de lucht blijven. „Dan kunnen we in ieder geval blijven doen wat we al die tijd al deden. Het is nu even geen tijd voor grote nieuwe initiatieven.” Tegelijkertijd betekent het dat maatschappelijk werksters die de unie in dienst heeft, bijna klokje rond werken om mensen te helpen. Ze hebben hoognodig versterking nodig, is ook Haidostians overtuiging . „Onze capaciteit is nog die van vóór de crisis en dat kan echt niet meer.”

Intussen denkt Haidostian dat er van het vele werk op de hulppost een sterk christelijk getuigenis uitgaat. „We doen ons werk in stilte, zonder veel lawaai, maar ik weet dat mensen zien en ervaren dat ze protestantse christenen kunnen vertrouwen.”

Respect

Mensen die aankloppen bij de post en hulp vragen met respect bejegenen. Ook dat is iets wat Haidostian hoog op de agenda heeft. „Die menselijke maat is een van de waardevolle kenmerken van het christelijk geloof”, is zijn overtuiging. „Jezus Zelf heeft laten zien hoe Hij al predikend, genezend en goed doend mensen om Hem heen als schepsels van God zag, ook al waren ze zondaren.”

Hij wijst op een beeldje in zijn kamer, dat de voetwassing door Jezus weergeeft. „Ik kijk er vaak naar en het inspireert me enorm. Want Hem daarin volgen is volgens mij honderd keer belangrijker dan zakelijk en afstandelijk allerlei plannen uitdenken of initiatieven verzinnen.”