Kerk & religie

Hoe de kerk verdween uit Veelerveen

Het Groninger platteland lijkt haast oneindig. Een enkele keer onderbreekt een karakteristiek dorpje de vergezichten. Spitse kerktorens tekenen de horizon. De beeldvangers verliezen meer en meer hun eigenlijke functie. Zo wordt zondag in het Groningse plaatsje Veelerveen de laatste kerkdienst gehouden.

Albert Groothedde
7 January 2005 21:50Gewijzigd op 14 November 2020 02:05
VEELERVEEN – Pastoraal medewerker P. H. A. Meijer (r.) en bestuurslid B. J. Krol voor het kerkgebouw van de Hervormde Evangelisatie ”Uw koninkrijk kome” te Veelerveen. Zondag zal er voor het laatst een kerkdienst worden gehouden in Veelerveen. Foto Jan
VEELERVEEN – Pastoraal medewerker P. H. A. Meijer (r.) en bestuurslid B. J. Krol voor het kerkgebouw van de Hervormde Evangelisatie ”Uw koninkrijk kome” te Veelerveen. Zondag zal er voor het laatst een kerkdienst worden gehouden in Veelerveen. Foto Jan

In de afgelopen maanden zag het bestuur van de Hervormde Evangelisatie Vereniging ”Uw koninkrijk kome” zich genoodzaakt om stappen te ondernemen die leiden tot opheffing van de vereniging. De hervormde evangelisatie is onderdeel van de hervormde gemeente van Vlagtwedde. De pastoraal medewerker, P. H. A. Meijer, die verbonden is aan de gemeente en ook in de zondagse diensten voorgaat, is verdrietig. „Kerkelijk Nederland holt achteruit. Elke kerk die sluit van welke denominatie dan ook brengt een stuk verdriet met zich mee. Zo ook hier in Veelerveen. We moeten meer op de knieën voor de kerkelijke situatie in Nederland en ons verootmoedigen voor de Heere.”

De sluiting van de gemeente komt niet als een totale verrassing. Al een paar jaar is de sluiting voor het bestuur van de hervormde evangelisatie een gespreksonderwerp. Tot een definitief besluit kwam het echter keer op keer niet. „We hoopten op nieuwe gezinnen die de diensten zouden gaan bezoeken, maar dat is helaas niet gebeurd”, aldus de tweede voorzitter van het bestuur, de Veelerveener B. J. Krol.

Zijn Groningse accent verraadt zijn afkomst. Krol is zijn hele leven al woonachtig in Oost-Groningen. „Sinds 1962 ga ik in Veelerveen naar de kerk en ik zit al veertig jaar in het bestuur van de evangelisatie. Eigenlijk is het een stuk van je leven dat je nu afsluit. De gemeenteleden vormden samen een soort familie. Iedereen leefde sterk met elkaar mee.”

Van de oprichting van Hervormde Evangelisatie Vereniging ”Uw koninkrijk kome” is weinig bekend. De notulenboeken en vele andere gegevens zijn in april 1945 door een brand, veroorzaakt door oorlogshandelingen, verloren gegaan. Wel is bekend dat de eerste samenkomsten plaatsvonden in de boerderij achter het huidige kerkgebouw. Al snel bleek echter dat de beschikbare ruimte te klein was om alle belangstellenden te herbergen. Daarom werd er naar een grotere ruimte gezocht, die gevonden wordt in de loods van de Noord Nederlandse Kunstmesthandel te Veelerveen.

In 1917 werd de ”Vereniging tot Evangelisatie in en ten bate der Nederlandsche Hervormde Kerk te Veelerveen” officieel opgericht. Ds. Le Roy is de eerste voorzitter. Op 10 december wordt het kerkgebouw feestelijk in gebruik genomen.

„Tot ongeveer 1950 was er in Veelerveen sprake van een bloeiend gemeenteleven”, aldus Krol. „Veel gemeenteleden waren in de beginperiode van de hervormde evangelisatie veenarbeiders. Deze arbeiders hadden vaak kinderrijke gezinnen. Veel van deze kinderen bezochten de verschillende verenigingen die bij de kerk aangesloten waren. Er was een tijd dat 130 kinderen uit Veelerveen en omgeving de zondagschool bezochten. Van die verenigingen is nu echter niet veel meer over.”

Het relaas van de Groninger doet onwillekeurig denken aan Geert Maks bestseller ”Hoe God verdween uit Jorwerd”. In 1962 sluit de plaatselijk aardappelmeelfabriek. Met de sluiting verliest de kerk weer een aantal leden. Veel ouderen vertrekken naar de grotere omliggende dorpen vanwege de gebrekkige voorzieningen in Veelerveen. Ook dit kost kerkleden. De jeugd zoekt haar heil elders en trekt weg. Krol: „Dit leidde ertoe dat de kerkgang in Veelerveen geen toekomst meer had.”

„Iedere zondag als ik op de preekstoel stond, telde ik even hoeveel mensen er in de kerk zijn. Afgelopen zondag waren het er dertien”, zegt pastoraal medewerker Meijer. Sinds 1997 is Meijer werkzaam in Veelerveen. Hij geeft eerlijk toe dat zijn eerste bezoek aan de gemeente niet echt bemoedigend was. „Ik moest in de atlas opzoeken waar Veelerveen lag. Toch moest ik van God naar dit Groningse dorp. En ik heb in de afgelopen jaren gemerkt dat Hij kracht gaf om hier aan het werk te gaan.”

De pastoraal medewerker typeert zijn prediking als ”evangelisch-reformatorisch”. „Ik houd een eenvoudige preek met een aansprekende liturgie.” In de liturgie uit zich volgens Meijer het evangelische: „Wij zingen hier ook uit de bundel van Johannes de Heer en opwekkingsliederen. Hoewel selectief. Soms mis ik een diepere achtergrond in de liederen.”

Het zingen bracht echter wel eens problemen met zich mee. Op een kleine galerij in de kerk staat een elektronische orgeltje. „Soms kostte het veel moeite om een organist te vinden”, aldus Meijer.

Zondagmiddag zullen de kerkklokken van het kleine kerkje de Veelerveeners voor de laatst keer oproepen om de kerkdienst te bezoeken. Dan zullen de deuren van het gebouw gesloten worden. Of ze ooit nog eens opengaan, is de vraag. Een nieuwe gebruiker van het gebouw is er nog niet.

Voorganger in de laatste dienst is ds. H. Harkema uit Onstwedde. Waar de overdenking over gaat, is al bekend: ”Uw koninkrijk kome”. Meijer is er stellig van overtuigd dat die komst niet lang meer op zich laat wachten: „Laat de les uit de gelijkenis van de wijze en dwaze maagden ons ter waarschuwing zijn.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer