De gemeenteraad heeft deze week unaniem de ”Kerkenvisie West Betuwe 1.0” vastgesteld. Dat stuk bevat onder meer een stappenplan voor het geval een kerkelijke gemeente geen gebruik meer wil of kan maken van een monumentaal en beeldbepalend kerkgebouw. De kerkeigenaar moet dan eerst nagaan of gebruik of overname van de kerk door een ander kerkgenootschap mogelijk is. Ook vormen van gedeeld gebruik of samenwerking tussen kerkgenootschappen zijn denkbaar. Blijkt een nieuwe religieuze invulling niet mogelijk, dan kan naar een andere passende invulling van het kerkgebouw worden gezocht.

De kerkenvisie is de lokale uitwerking van het landelijk programma ”Toekomst Religieus Erfgoed” van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed. In de gemeente West Betuwe, waartoe onder andere Geldermalsen, Haaften, Waardenburg, Asperen, Herwijnen en Spijk behoren, staan 45 kerkgebouwen in 26 kernen.

Markeerders

„Kerkgebouwen zijn van groot belang voor onze gemeente”, aldus de kerkenvisie. „Het zijn (meestal) monumenten en belangrijke markeerders in het landschap die onderdeel zijn van onze gemeenschap. Ze zijn het waard om te behouden voor volgende generaties. Een kerkgebouw is niet zomaar een gebouw. De religieuze betekenis is belangrijk, maar kerken hebben ook culturele, maatschappelijke, toeristische en kunsthistorische waarde.”

De gemeente wil de komende jaren „met kerkeigenaren en andere betrokkenen het gesprek gaande houden” over de toekomst van kerkgebouwen in West Betuwe. „Doordat je elkaar weet te vinden, kennis deelt en (pro)actief meedenkt, kunnen we eerder inspelen op ontwikkelingen en samen 
eventuele leegstand van kerkgebouwen voorkomen.”

Uit een eerste inventarisatie is gebleken dat de meeste kerkgemeenten hun eigen toekomst en dat van het kerkgebouw met vertrouwen tegemoet zien. Wel geeft een deel van de kerkeigenaren aan ontwikkelingen of problemen te verwachten rond onderhoud en duurzaamheid.

Onderhoud

Van alle kerkgebouwen is de bouwkundige staat redelijk tot goed. Bijna een derde van alle kerkgebouwen heeft in de komende tien jaar restauratie of ingrijpend onderhoud nodig. Financiële middelen lijken bij veel kerkeigenaren aanwezig; ruim 65 procent van de kerkeigenaren geeft aan te verwachten dat ze voor langer dan tien jaar inkomsten hebben voor instandhouding van het kerkgebouw.

Ruim de helft van de kerkeigenaren heeft in de afgelopen vijf jaar aanvullende middelen en subsidies gebruikt, meestal rijkssubsidies, gevolgd door (grotere) particuliere bijdragen en gemeentelijke subsidies. Sommige kerkgenootschappen geven aan dat de onderhoudskosten oplopen en hierover mogelijk zorgen ontstaan in de toekomst.