Lviv houdt zich verre van Moskou

Als hij de door mij getoonde kaart van Oekraïne ziet, reageert Miroslav Marinovitsj direct. „Iedereen sprak erover. Lviv moest weer anders zijn”, lacht hij in een koffiehuis van de West-Oekraïense stad. Het is een kaart van het Oekraïense stemgedrag bij de tweede ronde van de presidentsverkiezingen dit voorjaar. Het hele land is groen, de kleur van winnaar Volodimir Zelenski. Behalve een gebied: de regio Lviv koos voor het rood van verliezer Petro Porosjenko.

Wij tegen de rest, zo ziet het eruit. Al plaatst Marinovitsj (70), Sovjetdissident en onderdirecteur van de Oekraïense Katholieke Universiteit in Lviv, de kanttekening dat niet het hele land op nieuwkomer Zelenski stemde en andersom in de Lvivregio niet iedereen op Porosjenko. Maar als de peilingen niet bedriegen ziet het beeld er bij de parlementsverkiezingen zondag hetzelfde uit.

Kritisch

De vraag is dus waarom de regio Lviv zich als enige niet in meerderheid achter Zelenski schaarde. „Groen stemde tegen het politieke establishment”, blikt Marinovitsj terug op de presidentsverkiezingen. „Zelenski beloofde nieuwe gezichten. Onder zijn voorganger Porosjenko verliepen de hervormingen te traag. In de Lvivregio sloeg Porosjenko’s patriottische boodschap van een sterk eigen leger, stimulering van de Oekraïense taal en een eigen Oekraïense kerk juist wel aan. Voor ons is onafhankelijkheid het belangrijkste thema.”

Lviv identificeert zich sterk met een onafhankelijk Oekraïne. De nationale vlag hangt aan balkons in de stad. In de stad waren er altijd al organisaties die voor autonomie streden, legt Mariana Malatsjivska-Dantsjak (31) uit in een modern café. Ze is directrice van een instituut dat sociologisch onderzoek doet, Fama.

Met name de stad heeft geleerd kritisch te denken, blijkt uit haar woorden. Onder het Habsburgse, later het Oostenrijks-Hongaarse rijk, kende de regio autonomie. Er was ruimte voor discussie. De bewoners konden zich cultureel ontwikkelen.

Onder de Sovjet-Unie, waar West-Oekraïne na de Tweede Wereldoorlog van uitmaakte, kwam de repressie. Marinovitsj belandde in de gevangenis. Uit die tijd stamt de angst voor Rusland. De felste protesten tegen president Viktor Janoekovitsj, die leidden tot zijn val in 2014, kwamen uit Lviv. Hij draaide zijn rug naar de Europese Unie door niet het associatieakkoord te tekenen. In plaats daarvan richtte hij zich op Rusland.

Waar Lviv volgens Marinovitsj ook over valt is het gebrek aan ervaring bij Zelenski. Hij komt direct uit de televisiewereld en kent het spel van de internationale politiek niet. „Zelenski is een kind dat niet is opgewassen tegen de slimme en ervaren Vladimir Poetin.”

Andere zorg bij Marinovitsj is Zelenski’s belofte van nieuwe gezichten. Hij vervangt het bestuursapparaat met zijn eigen mensen. Daar zitten Janoekovitsj-volgelingen tussen die niets liever willen dan revanche nemen op de Porosjenkojaren.

Op de barricaden

Om de beurt trekken twee gespierde mannen een lege tram naar voren in een buitenwijk van Lviv. Hun gezichten lopen rood aan, hun biceps ontploffen haast. Hier voert viceburgemeester Andrej Moskalenko (32) campagne voor een plek in het Oekraïense parlement. De tramlijn moet worden doorgetrokken, zodat er een ring ontstaat, luidt zijn boodschap. Moskalenko’s partij Zelfredzaamheid won in de regio Lviv de meeste zetels bij de vorige parlementsverkiezingen en staat voor Europese integratie.

Als de twee krachtpatsers en de ongeveer honderd toeschouwers zijn vertrokken, richt Moskalenko zich op de landelijke politiek. „We zitten hier zeventig kilometer van de Europese Unie. We willen die kant op, niet naar Rusland.”

Hij is er niet helemaal gerust op dat dat onder Zelenski, met zijn gebruik van de Russische taal en zijn verlangen om met Poetin te praten over vrede in Oost-Oekraïne, gebeurt. „Maar laten we afwachten wat de president doet. Binnen een jaar is dat meer duidelijk. Hij is gekozen en dat moeten we respecteren. Als Zelenski de verkeerde kant opgaat, zullen hem daaraan herinneren.” Hoe, laat hij in het midden.

Marinovitsj en Malatsjivska-Dantsjak zijn daar meer uitgesproken over. Als de omstandigheden ertoe leiden, sluiten ze een nieuwe revolutie niet uit. Kritisch Lviv staat dan als eerste op de barricade.

Lviv houdt zich verre van Moskou

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?