Frans debat over bio-ethiek: mag je kind een vader onthouden?

Het Franse parlement krijgt vanaf dinsdag het woord over „een tekst vol voetangels”, zoals president Emmanuel Macron vorige week zelf zei. „Maar”, verzekerde hij. „hij is goed voorbereid.” Hij doelde op de meer dan dertig wijzigingsvoorstellen in de wetgeving rond bio-ethiek.

De regering is inderdaad niet over één nacht ijs gegaan en heeft vooraf tal van burgers, belangenorganisaties en instanties gehoord, waaronder de kerken. Alle zorgvuldige voorbereidingen ten spijt zijn de gelederen in het parlement echter nog zeker niet gesloten. Er liggen alleen al 2600 amendementen op tafel.

De meeste discussie gaat over een voorstel dat ivf-behandelingen mogelijk moet maken voor alle vrouwen, dus ook lesbische stellen en singles. Voorstanders juichen het idee toe als passend bij een samenleving waarin vrouwen autonome beslissingen mogen nemen. Critici hekelen vooral het feit dat kinderen zo bij voorbaat een vader wordt ontzegd en vrezen een samenleving waar het krijgen van een kind een recht wordt.

Tegenstanders zijn bovendien beducht voor een domino-effect, waarbij er al snel ook groen licht komt voor de mogelijkheid van draagmoederschap. De regering trekt daar in de huidige voorstellen een rode lijn, maar over de duurzaamheid daarvan is niet iedereen gerust. „Wij zijn er niet van overtuigd dat de tekst geen ruimte biedt om andere ethische grenzen te overschrijden”, stelt Thibault Bazin van de centrumrechtse partij Les Républicains (LR) bijvoorbeeld. Mede vanuit die angst voegen ook sommige verklaarde feministen zich in het verzet: ze benadrukken dat vrouwen geen kinderfabrieken zijn.

:::inline_article 1:::

Opmerkelijk is dat ook de Nationale Academie van Medici in Frankrijk grote vraagtekens bij de voorstellen plaatst. „De weloverwogen conceptie van een kind zonder vader” noemt de raad in een zaterdag uitgegeven verklaring „een antropologische breuk van formaat.” De artsen stellen dat kinderen het recht hebben op een moeder én vader, voorzover dat maar enigszins mogelijk is, omdat dit van „fundamenteel” belang is voor de persoonlijkheidsontwikkeling. De raad signaleert daarbij dat de vaderfiguur over het algemeen „meer en meer in de verdrukking komt door de maatschappelijke ontwikkelingen.”

Daartegenover stelt een belangengroep van alleenstaande vrouwen met kinderwens, Mam’en-solo, dat „een moeder en haar kind een familie op zich zijn, en geen geamputeerde familie zonder vader.” Bovendien zijn er nog vrienden en familie om de moeders heen. „We zijn niet alleen.”

In alle aandacht voor het openstellen van ivf-behandelingen voor alle vrouwen, sneeuwen de andere 31 wijzigingsvoorstellen in de Franse media een beetje onder. Sommige daarvan zijn echter zeker zo verstrekkend, zoals het voorstel om voor vrouwen de mogelijkheid te openen eicellen in te vriezen. Een belangrijke voorgestelde wijziging is ook het recht dat donorkinderen moeten krijgen om hun afkomst te weten. De donor blijft anoniem, maar moet wel niet herleidbare informatie achterlaten.

De regering wil daarnaast meer ruimte scheppen voor embryo- en celonderzoek in het kader van preïmplantatie genetische diagnostiek. Die wordt toegepast bij stellen met een sterk verhoogd risico op het krijgen van een kind met een ernstige genetisch bepaalde aandoening.

De Franse krant Le Figaro schreef maandag dat er in het parlement „diepgaande meningsverschillen” bestaan over het pakket aan voorstellen en dat het ook in de regeringspartijen niet allemaal koekoek eenzang is. De verwachting is dat er voor de meeste voorstellen wel een parlementaire meerderheid te vinden zal zijn, maar de gelederen zijn zeker niet gesloten. Rond deze thematiek bestaat er ook in de regeringspartijen stemvrijheid.

Een twintigtal organisaties heeft voor zondag 6 oktober een grote demonstratie in Parijs aangekondigd uit protest tegen de voorstellen. Daaronder zijn rooms-katholieke en protestants-evangelische bewegingen, maar ook bijvoorbeeld belangenorganisaties voor geadopteerde kinderen. Rond de invoering van het homohuwelijk in Frankrijk, zes jaar geleden, gingen honderdduizenden mensen in Parijs uit protest de straat op.

Frans debat over bio-ethiek: mag je kind een vader onthouden?

Buitenland

RD.nl in uw mailbox?