De monumentale Onze-Lieve-Vrouweabdij van Tongerlo is een baken in het landschap. Abt Jeroen De Cuyper laat het volume van zijn stem dalen tot fluisterniveau. „We hebben het hier over negen eeuwen historie.”

In de voormalige kloosterbibliotheek van Abdij Rolduc in Kerkrade (Limburg) zijn tientallen bladen uit middeleeuwse boeken opgedoken.

Nederland zou er heel anders hebben uitgezien als er geen kloosters waren geweest. Maar hoe anders, daar durft historicus Martin Hillenga geen uitspraak over te doen. „Je weet nooit wie er in het vacuüm zou zijn gesprongen. Maar dat de kloosterlingen een belangrijk stempel drukten op de wetenschap en de boekgeschiedenis in Nederland, dat is wel duidelijk.”

ZWOLLE – De provincie Groningen telde in de middeleeuwen meer dan dertig kloosters, maar na de Reformatie werden ze bijna allemaal beschadigd of verwoest. De Groninger overheid eigende zich de kloostergoederen toe en financierde daarmee deels de oprichting van de universiteit in 1614. De academie werd gehuisvest in een voormalig kloostergebouw.

ZWOLLE – Lezen, studeren, mediteren en af en toe handschriften kopiëren. Daarmee waren de dagen van veel middeleeuwse monniken wel gevuld. Maar dat laatste gebeurde niet in een gemeenschappelijke ruimte, zoals de bekende schoolplaat ”In een middeleeuws klooster” van J. H. Isings laat zien.

In de Abdij van Park in Leuven wonen nog zeven norbertijnen. Zij zullen de laatste wel zijn die hier hun devote bestaan van gebed, boete en beschouwing leiden. Hun leven lang hebben ze hier geroepen tot Maria, misschien wel tegen beter weten in. Na deze zeven zijn er in Leuven geen norbertijnen meer.

Bij het lezen van de deze week verschenen hervertaling van Brakels ”Trappen des geestelijken levens” (met een inleiding van dr. W. J. op ’t Hof), viel mij op hoe modern en ouderwets dit werk eigenlijk is.

RAVENSTEIN – Stille getuigen zijn het, de boeken van klooster Soeterbeeck bij Ravenstein. De verzameling wordt momenteel als een archeologische vondst afgegraven. Langzamerhand komt de eeuwenlange geschiedenis van een vrouwengemeenschap tot leven.

DORDRECHT – Het augustijnenklooster in Dordrecht was in de middeleeuwen een van de belangrijkste kloosters van de Nederlanden. Het is het enige klooster waarvan delen nog intact zijn, zoals de Augustijnenkerk en de beroemde Statenzaal.

Nog maar drie jaar geleden zette hij voet aan wal in Nederland om er als aartsbisschop leiding te geven aan de Syrisch orthodoxe gemeenschap. In korte tijd wist hij zich de ins en outs van de kerkelijke kaart van het land eigen te maken. De verschillen verbloemt hij niet, maar het liefst spreekt hij over wat verbindt. Aartsbisschop Polycarpus (39): „In het klooster zijn de verzoekingen groter dan in de wereld.”