Zo ook 26 leerlingen van 4 vmbo kb van de Jacobus Fruytier scholengemeenschap in Apeldoorn, die op 22 april het examen economie en ondernemen maakten. 

Vernieuwend
„Leuk dat je bij Intertoys komt werken”, zo begint het examen. „Je werkt achter de kassa, achter de servicebalie, en op het kantoor van Intertoys. Ook verricht je werkzaamheden voor de opening van het nieuwe filiaal.”

Het examen is vernieuwend, vindt Reinier de Bruin, docent economie en ondernemen. Niet alleen doordat het een nieuw examen is, gebaseerd op vier oude vakken, maar ook doordat de nieuwe economie met al haar digitale mogelijkheden centraal staat. „Er is een compleet intranet –Intratoys– opgezet met allerlei achtergrondinformatie bij de opdrachten. Daarnaast zijn er vragen over sociale media en moet er een internet­bestelling afgehandeld worden, ook dat is nieuw.”

De Bruin vertelt dat de leerlingen de dag ervoor de eerste helft van het examen hebben afgelegd. De examen­kandidaten moesten bijvoorbeeld een ‘klant’ –in wezen hun docent– vriendelijk te woord staan bij een speciaal ingerichte servicebalie. Wat het nog moeilijker maakte: ondertussen belde een andere consument, eveneens een leraar, op met een andere vraag.

Tekstballon
Nu zijn de examenkandidaten bezig met het maken van onder andere een advertentie, een promotiebord en een presentatietafel – een soort etalage. De 26 leerlingen werken in stilte achter hun computers.

Jacomijn knutselt aan het promotiebord. Het bord, in de vorm van een tekstballon, moet kinderen uitnodigen om mee te doen aan een prijsvraag. Wie weet de leukste naam voor een knuffel­beest? Jacomijn is met een schaar en lijm in de weer om een pakkende tekst in haar gele tekstballon te krijgen. „Dag lief kindje. Verzin eens een mooie naam voor mij!” Fluisterend: „Het examen is leuk, het gaat goed.”

Bij haar buurman, Gerjan, lukt het minder. In plaats van een promotieleus heeft hij het deel­nameformulier van de prijsvraag in de tekstballon geplakt. Foutje. Hij grinnikt. „Ik las het verkeerd.”

Even verderop tuurt Gert geconcentreerd naar het beeldscherm. Hij houdt zijn vinger op de monitor om goed te kunnen focussen op een kruis­tabel. Een bezorgplanning maken voor de chauffeur die de bestellingen van Intertoys moet rondbrengen, blijkt geen peulenschil. „Het is een heel gepuzzel. Lastig. Ik kom met de pauze van de chauffeur niet goed uit.”

Knuffelbeer
In een ander lokaal werken leerlingen aan hun presentatietafel. Ze stallen speelgoed zo aantrekkelijk mogelijk uit. De presentatietafel moet aan verschillende eisen voldoen, legt Sander Schulen­burg, docent economie en onder­nemen, uit. „Ze moeten vooral goed lezen. Zo staat er in de opdracht dat ze driehoekscomposities en een oneven aantal stuks speelgoed moeten gebruiken. Dat vergeten ze vaak.”

Gerhard is klaar met zijn tafel. Schulen­burg maakt een foto, telt het speelgoed en beoordeelt de opstelling. „Hoor ik mijn punten nog?” vraagt de leerling. Helaas voor hem, het is wachten op de examenuitslag.

Bij een ander tafeltje showt Kees zijn speelgoed. Een enorme knuffel­beer staat in het middelpunt. Erboven hangt het promotie­bord voor de prijsvraag. Kees legt een knikkerzak neer. Met precisie schikt hij drie joekels van bonken in een driehoekje naast elkaar. Het geheel is aangekleed met gele stof, in de huisstijl van Intertoys. Om wat hoogteverschil te creëren, gebruikt hij enkele staanders en kratjes. Kees doet een paar stappen achteruit om het resultaat van een afstandje te bekijken. Hij is tevreden en laat zijn presentatie­tafel beoordelen.

De meeste examenkandidaten hebben speelgoed van thuis meegebracht. Er komt dan ook van alles langs. Van poppen tot autootjes, en van computergames tot gezelschapsspellen. Jacomijn –inmiddels helemaal klaar met het examen– heeft vooral het laatste meegenomen. „Ik heb thuis al geoefend met het maken van de presentatie­tafel. Daarom vond ik het fijn om mijn eigen spullen te gebruiken, zoals het spel Halli Galli. Ik heb echt iets gemaakt waarover ik tevreden ben.” Nu maar hopen dat Schulenburg ook tevreden is.

Diana Wijnbergen (15) uit Elspeet

„Het examen viel erg mee. Het eerste deel van het examen was lastig. Toen stond boekhouden op het programma. Ik vond de casus met Intertoys erg leuk. De vragen over de vrachtbrief en de pakbon gingen erg goed. Je moest alle artikelen voor het nieuwe filiaal bestellen. Ik ben niet 100 procent zeker, maar ik denk wel dat ik het examen heb gehaald.”