Transitie niet per definitie oplossing transgenderproblemen

Bij transgenderisme of genderdysforie is sprake van sterke, aanhoudende onvrede met het geboortegeslacht. Er is een sterk verlangen om in plaats van de eigen geslachtskenmerken die van de andere sekse te hebben, zich zo te gedragen en zo behandeld te worden. Dit veroorzaakt grote innerlijke spanning, die gepaard kan gaan met angst, somberheid en sociaal isolement. De strijd kan zo hoog oplopen, dat besloten wordt door operaties fysieke kenmerken van het geboortegeslacht te wijzigen naar het gewenste geslacht.

Trends

In onze samenleving is het recht om het geboortegeslacht te wijzigen al een aantal jaren vastgelegd. Wat zijn daarbij de onderliggende trends? De westerse cultuur legt al enkele eeuwen accent op het belang van het individu. De persoonlijke opvatting is bepalend. Het loskomen van (Bijbelse) waarden en normen heeft in het Westen politiek stevig doorgezet. De opvattingen van een seculiere meerderheid wegen zwaar. Het ”zo zegt de Heere” legt daarbij geen gewicht in de schaal.

Ook seculiere mensen hebben uiteraard waarden en normen en voeden hun kinderen op. Een belangrijke waarde daarbij is dat je een ander vriendelijk bejegent en geen schade berokkent. De jonge(re) generatie heeft openheid voor religie en andere opvattingen. Maar een vast ankerpunt ”van bovenaf” dat bepaalt wat goed en kwaad is, ontbreekt. Beoordelen en veroordelen zijn taboe. Niet discrimineren is de norm.

De trend is momenteel dat er weinig vastligt op het punt van de (seksuele) identiteit. De tweedeling man/vrouw staat onder druk; er zouden allerlei varianten zijn. Geboortegeslacht is niet bepalend, gevoelens zijn beslissend. Het oorspronkelijke rijtje letters lhbt wordt steeds langer. Het toevoegen van de letter q van ”queer” (dwars, raar) maakt duidelijk waar het om gaat: met deze parapluterm zet men zich af tegen de heteronorm en vooral tegen alles wat als een hokje of beperking ervaren wordt. Iemand die zich identificeert als ”queer” identificeert zich met alle seksuele varianten en dus met niets dat vastligt.

Ook is er de opvatting dat lichaam en geest losstaan van elkaar en het lichaam ondergeschikt is aan de geest. Dus is de factor ”verlangen” belangrijk bij het wijzigen van het biologische geslacht.

Normen

Enkele opmerkingen bij deze ontwikkelingen:

- Een Bijbelgetrouwe christen probeert in kerk en samenleving een duidelijk geluid te laten horen. Dat komt voort uit het God liefhebben boven alles. Alles moet gaan om gerichtheid op God en leven voor Hem. Vooral kinderen en jongeren hebben hierover duidelijkheid nodig. Zij zien dat wat bij de schepping onderscheiden is in de samenleving wordt uitgegumd. Dit verlangt van ouders, ambtsdragers en jeugdleiders dat zij duidelijk, hartelijk en toegankelijk reageren op vragen van jongeren.

- God heeft de mens geschapen als man en als vrouw, bedoeld om elkaar als eenheid aan te vullen. Dit gegeven is strijdig met de seculiere beweging die allerlei varianten ”gewoon” wil vinden.

- De mens is wezenlijk anders geschapen dan een dier. Hij onderscheidt zich van een dier in zelfbewustzijn, denken, willen, plannen, verlangen en liefhebben. Deze psychische aspecten vormen samen in eenheid met het lichaam de unieke persoon. Theologisch gezien heeft de Heere de mens in Zijn scheppen Zijn beeld meegegeven.

- Er zijn twee klippen die vermeden moeten worden. De ene is dat de psyche losgemaakt wordt van het lichamelijke of dit domineert. De andere is dat het lichamelijke als het wezen of bepalende van de mens gezien wordt, ten koste van de psyche.

- Het lichaam en omgevingsfactoren vormen de mens als persoon. Die persoon is een eenheid, lichamelijk en psychisch. De Schepper legde eenheid en orde in Zijn schepping. Lichaam en geest werken samen. De zondeval had daarop een desastreuze invloed. Het kwaad maakt los wat verbonden was; het werpt alles door elkaar.

- Juist in alle verwarring en nood is het zorgen voor mensen een Bijbelse norm. Een open oog, oor en hart horen bij het je naaste liefhebben als jezelf.

Pastorale zorg

Bij genderdysforie is de eenheid tussen lichaam en psyche verstoord. Dat veroorzaakt spanning en nood. In de eerste plaats over de eigen mannelijke of vrouwelijke identiteit. Maar ook in relaties. Lijden en nood gun je niemand, maar mag alles wat kan? Een dilemma.

Van de christelijke gemeente mogen steun, barmhartigheid en meeleven verwacht worden. Geen uitstoting. Waar nodig wel Bijbelse correctie, bedoeld om recht te maken wat krom is. Dat geldt overigens álle gemeenteleden, zowel hun daden als hun fantasieën. De Heere Jezus veroordeelt overspel, maar evengoed het verlangen naar de vrouw of man met wie je niet getrouwd bent. Wie zonder zonde is, werpe de eerste steen.

Pastorale zorg bij transgenderproblemen betekent ook nadenken over hoe om te gaan met somberheid, gedachten, verlangens. Dit concreet invullen voert nu te ver, maar het vraagt onderling vertrouwen om het gesprek erover open en trouw te voeren. Het vraagt vooral gebed, een te vaak vergeten genademiddel. Daarnaast zijn lotgenotengroepen nuttig en is hulpverlening vaak nodig, net als bij depressie, angst en andere psychische noden.

Hoe ver mogen behandelingen gaan? Het wordt heel lastig als een transgender overgaat tot operaties of tot het andere geslacht. Transitie is niet per definitie de oplossing van de problemen. Het is goed weg te blijven van het zetten van onomkeerbare stappen naar het wijzigen van het biologische geslacht. Dit geldt ook voor het juridisch veranderen van het geslacht. Dit staat niet letterlijk in de Bijbel, maar ligt wel in lijn met Gods scheppingsorde en de zorg voor ons lichaam en onze psyche. Aan handelen in lijn met Gods Woord is Gods zegen verbonden. Als we daartegen zondigen, is er door het erkennen daarvan wel een weg terug naar de gemeente.

Hartelijk meeleven kan veel betekenen in het verminderen van eenzaamheid en (sociale) angst. Om iemand heen staan is van grote waarde. Blijvende zorg vanuit de kerk voor mensen met transgendermoeiten is nodig. Ook hierin klopt het hart van een christelijke gemeente.

De auteur is psycholoog en ambtsdrager.

Transitie niet per definitie oplossing transgenderproblemen

Opinie

RD.nl in uw mailbox?